История Рима от основания города

Книга XLV, гл. 35

35. Ro­mam pri­mum re­ges cap­ti­vi, Per­seus et Gen­tius, in cus­to­diam cum li­be­ris ab­duc­ti, dein tur­ba alia cap­ti­vo­rum, tum qui­bus Ma­ce­do­num de­nun­tia­tum erat ut Ro­mam ve­ni­rent, prin­ci­pum­que Grae­ciae; [2] nam ii quo­que non so­lum prae­sen­tes ex­ci­ti erant, sed etiam, si qui apud re­ges es­se di­ce­ban­tur, lit­te­ris ar­ces­si­ti sunt. [3] Pau­lus ip­se post dies pau­cos re­gia na­ve in­gen­tis mag­ni­tu­di­nis, quam se­de­cim ver­sus re­mo­rum age­bant, or­na­ta Ma­ce­do­ni­cis spo­liis non in­sig­nium tan­tum ar­mo­rum, sed etiam re­gio­rum tex­ti­lium, ad­ver­so Ti­be­ri ad ur­bem est sub­vec­tus, comple­tis ri­pis ob­viam ef­fu­sa mul­ti­tu­di­ne. [4] Pau­cos post dies Ani­cius et Oc­ta­vius clas­se sua ad­vec­ti. Tri­bus iis om­ni­bus dec­re­tus est ab se­na­tu tri­um­phus man­da­tum­que Q. Cas­sio prae­to­ri, cum tri­bu­nis ple­bis age­ret, ex auc­to­ri­ta­te pat­rum ro­ga­tio­nem ad ple­bem fer­rent, ut iis, quo die ur­bem tri­um­phan­tes in­ve­he­ren­tur, im­pe­rium es­set.

[5] In­tac­ta in­vi­dia me­dia sunt; ad sum­ma fer­me ten­dit. Nec de Ani­ci nec de Oc­ta­vi tri­um­pho du­bi­ta­tum est; Pau­lum, cui ip­si quo­que se com­pa­ra­re eru­buis­sent, obtrec­ta­tio carpsit. [6] An­ti­qua dis­cip­li­na mi­li­tes ha­bue­rat; de prae­da par­cius, quam spe­ra­ve­rant ex tan­tis re­giis opi­bus, de­de­rat ni­hil re­lic­tu­ris, si avi­di­ta­ti in­dul­ge­re­tur, quod in aera­rium de­fer­ret. [7] To­tus Ma­ce­do­ni­cus exer­ci­tus im­pe­ra­to­ri ira­tus neg­le­gen­ter erat ad­fu­tu­rus co­mi­tiis fe­ren­dae le­gis. [8] Sed eos Ser. Sul­pi­cius Gal­ba, qui tri­bu­nus mi­li­tum se­cun­dae le­gio­nis in Ma­ce­do­nia fue­rat, pri­va­tim im­pe­ra­to­ri ini­mi­cus, pren­san­do ip­se et per suae le­gio­nis mi­li­tes sol­li­ci­tan­do sti­mu­la­ve­rat, ut fre­quen­tes ad suffra­gium ades­sent. [9] Im­pe­rio­sum du­cem et ma­lig­num an­ti­quan­do ro­ga­tio­nem, quae de tri­um­pho eius fer­re­tur, ul­cis­ce­ren­tur. Ple­bem ur­ba­nam se­cu­tu­ram es­se mi­li­tum iudi­cia. Pe­cu­niam il­lum da­re non po­tuis­se; mi­li­tem ho­no­rem da­re pos­se. Ne spe­ra­ret ibi fruc­tum gra­tiae, ubi non me­ruis­set.