Ïåðåâîä Ì. Å. Ñåðãååíêî.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Â. Ì. Ñìèðèíûì è Ã. Ï. ×èñòÿêîâûì.
Ðåä. ïåðåâîäà è êîììåíòàðèåâ Â. Ì. Ñìèðèí. Îòâ. ðåä. Å. Ñ. Ãîëóáöîâà.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, B. O. Foster, 1929. ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
23. (1) Âîò ÷òî áûëî ñîâåðøåíî â Èñïàíèè âî âòîðîå ëåòî âîéíû ñ êàðôàãåíÿíàìè, êîãäà â Èòàëèè ðàçóìíàÿ ìåäëèòåëüíîñòü Ôàáèÿ ïðèíåñëà ðèìëÿíàì ïåðåäûøêó îò áåä. (2) Íî íàñêîëüêî âñòðåâîæåí åþ áûë Ãàííèáàë, — (âåäü ðèìëÿíå, íàêîíåö, âûáðàëè ñåáå ïîëêîâîäöà, êîòîðûé âîþåò, äóìàÿ è ðàññ÷èòûâàÿ, à íå ïîëàãàÿñü íà ñ÷àñòüå), (3) íàñòîëüêî æå ïðåçèðàëè åå ñîãðàæäàíå Ôàáèÿ, ÷òî â Ãîðîäå, ÷òî â âîéñêå, — è îñîáåííî, ïîñëå òîãî êàê â åãî îòñóòñòâèå íà÷àëüíèê êîííèöû, áëàãîäàðÿ ñâîåé ëèõîñòè, âûèãðàë ñðàæåíèå123, — ñîáûòèå ðàäîñòíîå, íî, ïðàâäó ñêàçàòü, çíà÷åíèÿ íå èìåâøåå. (4) Äâà îáñòîÿòåëüñòâà åùå óâåëè÷èëè íåëþáîâü ê äèêòàòîðó: î ïåðâîì ïîñòàðàëñÿ êîâàðíûé Ïóíèåö: êîãäà ïåðåáåæ÷èêè ïîêàçàëè åìó óñàäüáó124 äèêòàòîðà, îí âñå âîêðóã âûæåã äîòëà, à óñàäüáó Ôàáèÿ ïðèêàçàë íå ñ.78 òðîãàòü, ÷òîáû ýòî íàâîäèëî íà ìûñëü î êàêîì-òî òàéíîì ñãîâîðå; (5) âòîðûì òàêèì îáñòîÿòåëüñòâîì ñòàë ïîñòóïîê ñàìîãî Ôàáèÿ, íà ïåðâûé âçãëÿä ñîìíèòåëüíûé, òàê êàê Ôàáèé íå ïîäîæäàë ñåíàòñêîãî îäîáðåíèÿ, íî âïîñëåäñòâèè îáðàòèâøèéñÿ ê âÿùåé åãî ñëàâå. (6) Ïðè îáìåíå ïëåííûõ âîæäè ðèìñêèé è êàðôàãåíñêèé ñîãëàñèëèñü, ÷òîáû êàê áûëî çàâåäåíî â Ïåðâóþ Ïóíè÷åñêóþ âîéíó, òà ñòîðîíà, êîòîðàÿ ïîëó÷èò áîëüøå ëþäåé, ÷åì âåðíåò, çàïëàòèëà áû çà ýòó ðàçíèöó — ïî äâà ñ ïîëîâèíîé ôóíòà ñåðåáðà çà ÷åëîâåêà. (7) Ðèìëÿíå ïîëó÷èëè íà äâåñòè ñîðîê ñåìü ÷åëîâåê áîëüøå, ÷åì êàðôàãåíÿíå, à ñ ñåðåáðîì, êîòîðîå ñëåäîâàëî çà íèõ óïëàòèòü, ïîëó÷àëàñü çàäåðæêà — ñåíàòîðû, ñ êîòîðûìè Ôàáèé íå ïîñîâåòîâàëñÿ, çàòÿãèâàëè îáñóæäåíèå ýòîãî äåëà; (8) òîãäà îí, ïîñëàâ â Ðèì ñâîåãî ñûíà Êâèíòà, ïðîäàë ÷åðåç íåãî ñâîå íåòðîíóòîå âðàãîì èìåíèå è ïîãàñèë ãîñóäàðñòâåííóþ çàäîëæåííîñòü èç ÷àñòíûõ ñðåäñòâ125. (9) Ãàííèáàë ñòîÿë ëàãåðåì ïîä ñòåíàìè Ãåðåîíèÿ126; ãîðîä ýòîò îí âçÿë è ñïàëèë, îñòàâèâ ëèøü íåñêîëüêî ïîñòðîåê ïîä àìáàðû. (10) Äâå òðåòè âîéñêà îí îòïðàâèë çà ïðîâèàíòîì, à ñ òðåòüåé — åå îí äåðæàë íàãîòîâå — îñòàëñÿ íà ñòîÿíêå, ÷òîáû è îõðàíÿòü ëàãåðü, è íàáëþäàòü, íå íàïàäóò ëè íà ôóðàæèðîâ. |
23. Haec in Hispania secunda aestate Punici belli gesta, cum in Italia paulum intervalli cladibus Romanis sollers cunctatio Fabi fecisset; [2] quae ut Hannibalem non mediocri sollicitum cura habebat, tandem eum militiae magistrum delegisse Romanos cernentem, [3] qui bellum ratione non fortuna gereret, ita contempta erat inter cives armatos pariter togatosque, utique postquam absente eo temeritate magistri equitum laeto verius dixerim quam prospero eventu pugnatum fuerat. [4] Accesserant duae res ad augendam invidiam dictatoris, una fraude ac dolo Hannibalis, quod, cum a perfugis ei monstratus ager dictatoris esset, omnibus circa solo aequatis ab uno eo ferrum ignemque et vim omnem hostilem abstineri iussit, ut occulti alicuius pacti ea merces videri posset, [5] altera ipsius facto, primo forsitan dubio, quia non exspectata in eo senatus auctoritas est, ad extremum haud ambigue in maximam laudem verso. [6] In permutandis captivis, quod sic primo Punico bello factum erat, convenerat inter duces Romanum Poenumque ut quae pars plures reciperet quam daret argenti pondo bina et selibras in militem praestaret. [7] Ducentis quadraginta septem cum plures Romanus quam Poenus recepisset argentumque pro eis debitum saepe iactata in senatu re, quoniam non consuluisset patres, tardius erogaretur, [8] inviolatum ab hoste agrum misso Romam Quinto filio vendidit fidemque publicam impendio privato exsolvit. [9] Hannibal pro Gereoni moenibus, cuius urbis captae atque incensae ab se in usum horreorum pauca reliquerat tecta, in stativis erat. [10] Inde frumentatum duas exercitus partes mittebat; cum tertia ipse expedita in statione erat simul castris praesidio et circumspectans necunde impetus in frumentatores fieret. |
ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß