История Рима от основания города

Книга XXVII, гл. 46

46. Tes­se­ra per castra ab Li­vio con­su­le da­ta erat ut tri­bu­nus tri­bu­num, cen­tu­rio cen­tu­rio­nem, eques equi­tem, pe­des pe­di­tem ac­ci­pe­ret: [2] ne­que enim di­la­ta­ri castra opus es­se, ne hos­tis ad­ven­tum al­te­rius con­su­lis sen­ti­ret; et coar­ta­tio plu­rium in an­gus­to ten­den­tium fa­ci­lior fu­tu­ra erat, quod Clau­dia­nus exer­ci­tus ni­hil fer­me prae­ter ar­ma se­cum in ex­pe­di­tio­nem tu­le­rat. [3] Ce­te­rum in ip­so iti­ne­re auc­tum vo­lun­ta­riis ag­men erat, of­fe­ren­ti­bus ultro se­se et ve­te­ri­bus mi­li­ti­bus per­functis iam mi­li­tia et iuve­ni­bus, quos cer­ta­tim no­mi­na dan­tes, si quo­rum cor­po­ris spe­cies ro­bur­que vi­rium ap­tum mi­li­tiae vi­de­ba­tur, conscrip­se­rat. [4] Ad Se­nam castra al­te­rius con­su­lis erant, et quin­gen­tos fer­me in­de pas­sus Hasdru­bal abe­rat Ita­que cum iam adpro­pin­qua­ret, tec­tus mon­ti­bus sub­sti­tit Ne­ro, ne an­te noc­tem castra ingre­de­re­tur. [5] Si­len­tio ingres­si, ab sui quis­que or­di­nis ho­mi­ni­bus in ten­to­ria ab­duc­ti cum sum­ma om­nium lae­ti­tia hos­pi­ta­li­ter ex­ci­piun­tur. Pos­te­ro die con­si­lium ha­bi­tum, cui et L. Por­cius Li­ci­nus prae­tor ad­fuit. [6] Castra iuncta con­su­lum castris ha­be­bat, et an­te ad­ven­tum eorum per lo­ca al­ta du­cen­do exer­ci­tum, cum mo­do in­si­de­ret an­gus­tos sal­tus, ut tran­si­tum clau­de­ret, mo­do ab la­te­re aut ab ter­go car­pe­ret ag­men, lu­di­fi­ca­tus hos­tem om­ni­bus ar­ti­bus bel­li fue­rat; is tum in con­si­lio ade­rat. [7] Mul­to­rum eo incli­nant sen­ten­tiae ut, dum fes­sum via ac vi­gi­liis re­fi­ce­ret mi­li­tem Ne­ro, si­mul et ad nos­cen­dum hos­tem pau­cos si­bi su­me­ret dies, tem­pus pug­nae dif­fer­re­tur. [8] Ne­ro non sua­de­re mo­do, sed sum­ma ope ora­re insti­tit ne con­si­lium suum, quod tu­tum ce­le­ri­tas fe­cis­set, te­me­ra­rium mo­ran­do fa­ce­rent; [9] er­ro­re, qui non diu­tur­nus fu­tu­rus es­set, ve­lut tor­pen­tem Han­ni­ba­lem nec castra sua si­ne du­ce re­lic­ta adgre­di nec ad se­quen­dum se iter in­ten­dis­se. An­te­quam se mo­veat, de­le­ri exer­ci­tum Hasdru­ba­lis pos­se re­di­ri­que in Apu­liam. [10] Qui pro­la­tan­do spa­tium hos­ti det, eum et il­la castra pro­de­re Han­ni­ba­li et ape­ri­re in Gal­liam iter, ut per oti­um ubi ve­lit Hasdru­ba­li co­niun­ga­tur. [11] Ex­templo sig­num dan­dum et exeun­dum in aciem abu­ten­dum­que er­ro­re hos­tium ab­sen­tium prae­sen­tium­que, dum ne­que il­li sciant cum pau­cio­ri­bus nec hi cum plu­ri­bus et va­li­dio­ri­bus rem es­se. [12] Con­si­lio di­mis­so sig­num pug­nae pro­po­ni­tur, con­fes­tim­que in aciem pro­ce­dunt.