Ïåðåâîä Ñ. À. Èâàíîâà.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì, Â. Ì. Ñìèðèíûì. Ðåäàêòîð êîììåíòàðèåâ —
Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002)
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, E. T. Sage, 1936/1985. ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
13. (1) Íà äðóãîé äåíü ïîñëå ñîâåòà öàðü ïðèáûë íà ìåñòî ïåðåãîâîðîâ â óùåëüå, âåäóùåå ê Òåìïåéñêîé äîëèíå23, (2) è íà òðåòèé äåíü ñîñòîÿëàñü åãî âñòðå÷à ñ ñîáðàâøèìèñÿ â áîëüøîì ÷èñëå ðèìëÿíàìè è ñîþçíèêàìè. (3) Ôèëèïï âåñüìà áëàãîðàçóìíî ðåøèë, ÷òî ëó÷øå åìó ïî ñîáñòâåííîé âîëå îòêàçàòüñÿ îò òîãî, áåç ÷åãî ìèðà âñå ðàâíî íå äîáèòüñÿ, ÷åì óñòóïàòü ïîñëå äîëãèõ ïðåïèðàòåëüñòâ, — (4) îí çàÿâèë, ÷òî îòäàåò âñå, ÷åãî òðåáîâàëè îò íåãî ðèìëÿíå, âñå, ÷åãî äîáèâàëèñü ñîþçíèêè íà ïðîøëûõ ïåðåãîâîðàõ, à â îñòàëüíîì äîâåðÿåòñÿ ñåíàòó. (5) Êàçàëîñü, ýòèì ñâîèì õîäîì ñ.83 îí çàñòàâèë çàìîë÷àòü äàæå ñàìûõ ëþòûõ íåäðóãîâ, îäíàêî ñðåäè âñåîáùåãî ìîë÷àíèÿ ïîäàë ãîëîñ ýòîëèåö Ôåíåé: (6) «Òàê ÷òî æå, Ôèëèïï, âåðíåøü ëè òû íàêîíåö Ôàðñàë, è Ëàðèñó Êðåìàñòó, è Ýõèí, è Ôòèîòèéñêèå Ôèâû?» (7) Ôèëèïï îòâå÷àë, ÷òî ñîþçíèêè ìîãóò çàíÿòü èõ íåçàìåäëèòåëüíî. Òóò ìåæäó ðèìñêèì âîåíà÷àëüíèêîì è ýòîëèéöàìè âîçíèê ñïîð èç-çà Ôèâ: (8) Êâèíêöèé óòâåðæäàë, ÷òî îíè ïðèíàäëåæàò ðèìñêîìó íàðîäó ïî ïðàâó âîéíû: âåäü êîãäà, åùå íå íà÷àâøè âðàæäåáíûõ äåéñòâèé, îí ïîäîøåë ê ãîðîäó ñ âîéñêîì, ïðåäëàãàÿ äðóæáó, îíè, èìåÿ ïîëíóþ âîçìîæíîñòü îòëîæèòüñÿ îò öàðÿ, ïðåäïî÷ëè ñîþç ñ íèì ñîþçó ñ ðèìëÿíàìè24. (9) Ôåíåé æå ãîâîðèë, ÷òî ñïðàâåäëèâîñòü òðåáóåò âåðíóòü ýòîëèéöàì òî, ÷åì îíè âëàäåëè äî âîéíû, õîòÿ áû çà èõ ïîìîùü â ýòîé âîéíå; (10) äà è â ïåðâîì ñîãëàøåíèè25 áûëî îãîâîðåíî, ÷òî âñÿ âîåííàÿ äîáû÷à è âñå, ÷òî ìîæíî óíåñòè èëè óâåçòè, äîñòàíåòñÿ ðèìëÿíàì, à çåìëÿ è çàõâà÷åííûå ãîðîäà — ýòîëèéöàì. (11) «Âû ñàìè, — âîçðàçèë åìó Êâèíêöèé, — íàðóøèëè óñëîâèÿ òîãî äîãîâîðà, êîãäà áåç íàñ çàêëþ÷èëè ìèð ñ Ôèëèïïîì. (12) Íî äàæå åñëè áû òîò äîãîâîð îñòàâàëñÿ â ñèëå, äàííîå óñëîâèå êàñàëîñü ëèøü çàõâà÷åííûõ ãîðîäîâ, à îáùèíû Ôåññàëèè ïåðåøëè ïîä íàøó âëàñòü äîáðîâîëüíî»26. (13) Ñ åãî ñëîâàìè ñîãëàñèëèñü âñå ñîþçíèêè, ýòîëèéöàì æå îíè ïðè÷èíèëè íåïðåõîäÿùóþ îáèäó è âñêîðå ñòàëè äëÿ íèõ äàæå ïðè÷èíîé âîéíû è âûçâàííûõ åþ âåëèêèõ áåäñòâèé27. (14) Ñ Ôèëèïïîì áûëî äîãîâîðåíî, ÷òî îí äàñò â çàëîæíèêè ñâîåãî ñûíà Äåìåòðèÿ è íåêîòîðûõ èç ÷èñëà äðóçåé, à òàêæå âûïëàòèò äâåñòè òàëàíòîâ; îòíîñèòåëüíî âñåãî ïðî÷åãî åìó ïðåäñòîÿëî îòïðàâèòü â Ðèì ïîñëîâ, äëÿ ÷åãî çàêëþ÷àëîñü ïåðåìèðèå íà ÷åòûðå ìåñÿöà. (15) Áûëî ðåøåíî, ÷òî, åñëè ñåíàò îòâåðãíåò ìèðíûå ïðåäëîæåíèÿ, çàëîæíèêè è äåíüãè áóäóò Ôèëèïïó âîçâðàùåíû. Ãîâîðÿò, ÷òî ñàìàÿ âàæíàÿ ïðè÷èíà, ïîáóäèâøàÿ ðèìñêîãî ïîëêîâîäöà ñïåøèòü ñ çàêëþ÷åíèåì ìèðà, êðûëàñü â Àíòèîõå: ñòàëî èçâåñòíî, ÷òî òîò ãîòîâèò âîéíó è ñîáèðàåòñÿ ïåðåïðàâëÿòüñÿ â Åâðîïó. |
13. Hoc dimisso concilio postero die rex ad fauces quae ferunt in Tempe — [2] is datus erat locus colloquio — venit; tertio die datur ei Romanorum ac sociorum frequens concilium. [3] Ibi Philippus perquam prudenter iis sine quibus pax impetrari non poterat sua potius voluntate omissis quam altercando extorquerentur, [4] quae priore colloquio aut imperata a Romanis aut postulata ab sociis essent omnia se concedere, de ceteris senatui permissurum dixit. [5] Quamquam vel inimicissimis omnibus praeclusisse vocem videbatur, Phaeneas tamen Aetolus cunctis tacentibus [6] «Quid? Nobis» inquit «Philippe, reddisne tandem Pharsalum et Larisam Cremasten et Echinum et Thebas Phthias?» [7] Cum Philippus nihil morari diceret quo minus reciperent, disceptatio inter imperatorem Romanum et Aetolos orta est de Thebis; [8] nam eas populi Romani iure belli factas esse Quinctius dicebat, quod integris rebus, exercitu ab se admoto, vocati in amicitiam cum potestas libera desciscendi ab rege esset, regiam societatem Romanae praeposuissent; [9] Phaeneas et pro societate belli, quae ante bellum habuissent, restitui Aetolis aequum censebat [10] et ita in foedere primo cautum esse ut belli praeda rerum quae ferri agique possent Romanos, ager urbesque captae Aetolos sequerentur. [11] «Vos» inquit «ipsi» Quinctius «societatis istius leges rupistis quo tempore relictis nobis cum Philippo pacem fecistis. [12] Quae si maneret, captarum tamen urbium illa lex foret; Thessaliae civitates sua voluntate in dicionem nostram venerunt». [13] Haec cum omnium sociorum adsensu dicta Aetolis non in praesentia modo gravia auditu, sed mox etiam belli causae magnarumque ex eo cladium iis fuerunt. [14] Cum Philippo ita convenit ut Demetrium filium et quosdam ex amicorum numero obsides et ducenta talenta daret, de ceteris Romam mitteret legatos; ad eam rem quattuor mensum indutiae essent. [15] Si pax non impetrata ab senatu foret, obsides pecuniamque reddi Philippo receptum est. Causa Romano imperatori non alia maior fuisse dicitur maturandae pacis quam quod Antiochum bellum transitumque in Europam moliri constabat. |
ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß