Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà

Êíèãà XXXVI, ãë. 10

Òèò Ëèâèé. Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà. Òîì III. Ì., èçä-âî «Ëàäîìèð», 2002. Ñâåðåíî ñ èçäàíèåì: Ì., «Íàóêà», 1994.
Ïåðåâîä Ñ. À. Èâàíîâà.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì, Â. Ì. Ñìèðèíûì.
Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002) Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, E. T. Sage, 1935/1984.
ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14

10. (1) Íà äåñÿ­òûé äåíü ïîñëå ïðè­õî­äà â Ôåðû, ïîêîí­÷èâ ñâîè äåëà, Àíòèîõ ñî âñåì âîé­ñêîì äâè­íóë­ñÿ ê Êðà­íî­íó35 è âçÿë åãî ñ õîäó. (2) Çàòåì îí çàõâà­òèë Êèå­ðèé, Ìåò­ðî­ïîëü è îêðó­æàþ­ùèå èõ êðå­ïî­ñòè. Òàêèì îáðà­çîì, âñÿ ýòà îáëàñòü, çà èñêëþ­÷å­íè­åì Àòðà­êà è Ãèð­òî­íà, îêà­çà­ëàñü â åãî âëà­ñòè. (3) Òîãäà öàðü ðåøèë èäòè íà Ëàðè­ñó, ïîëà­ãàÿ, ÷òî ãîðî­æàíå íå ñòà­íóò óæ î÷åíü óïîð­ñò­âî­âàòü: íà íèõ äîëæ­íû áûëè ïîäåé­ñò­âî­âàòü ëèáî ñòðàõ, âíó­øåí­íûé çàõâà­òîì äðó­ãèõ ãîðî­äîâ, ëèáî áëà­ãî­äå­ÿ­íèå öàðÿ, îòïó­ñòèâ­øå­ãî ëàðèñ­ñêèé îòðÿä, ëèáî, íàêî­íåö, ïðè­ìåð ñòîëü­êèõ ïîêî­ðèâ­øèõ­ñÿ îáùèí. (4) Äëÿ ïóùå­ãî óñòðà­øå­íèÿ Àíòèîõ âåëåë ïîñòà­âèòü âïå­ðå­äè ñëî­íîâ è ÷åòû­ðåõ­óãîëü­íûì ñòðî­åì äâè­íóë­ñÿ ê ãîðî­äó. Áîëü­øèí­ñòâî ëàðè­ñöåâ ïðå­áû­âà­ëî â ðàñ­òå­ðÿí­íî­ñòè è êîëå­áà­íè­ÿõ: âåðõ áðàë òî ñòðàõ ïåðåä íåïðè­ÿ­òå­ëåì, êîòî­ðûé áûë ðÿäîì, òî âåð­íîñòü äàëå­êèì ñîþç­íè­êàì.

(5)  ýòè æå äíè Àìè­íàíäð ñ îòðÿäîì àôà­ìàí­ñêîé ìîëî­äå­æè çàõâà­òèë Ïåë­ëè­íåé36, à Ìåíèïï ñ òðå­ìÿ òûñÿ­÷à­ìè ýòî­ëèé­ñêîé ïåõîòû è äâó­ìÿ ñîò­íÿ­ìè âñàä­íè­êîâ, âòîðã­øèñü â Ïåððå­áèþ37, ïðè­ñòó­ïîì âçÿë Ìàë­ëîéþ è Êèðå­òèè, à òàê­æå ðàçî­ðèë çåì­ëè Òðè­ïî­ëè­ñà. (6) Ñòðå­ìè­òåëü­íî ðàçäå­ëàâ­øèñü ñî âñåì ýòèì, îíè âåð­íó­ëèñü ê öàðþ ïîä Ëàðè­ñó: îí ïîçâàë èõ ïîñî­âå­òî­âàòü­ñÿ, ÷òî ñëå­äó­åò ïðåä­ïðè­íÿòü â îòíî­øå­íèè ýòî­ãî ãîðî­äà. (7) Ìíå­íèÿ íà ñîâå­òå áûëè âûñêà­çà­íû ñàìûå ðàç­íûå. Îäíè ñ÷è­òà­ëè, ÷òî ñëå­äó­åò ïðè­ìå­íèòü ñèëó è íå îòêëà­äû­âàÿ ïîä­âå­ñòè ê ñòå­íàì îñàä­íûå ñîîðó­æå­íèÿ è óñòðîé­ñòâà ñðà­çó ñî âñåõ ñòî­ðîí: ãîðîä ëåæèò íà ðàâ­íèíå, è ê íåìó ëåã­êî ïîäîé­òè îòêóäà óãîä­íî. (8) Äðó­ãèå æå ãîâî­ðè­ëè î òîì, ÷òî ãîðîä ýòîò ñ.197 õîðî­øî çàùè­ùåí (íå÷å­ãî è ñðàâ­íè­âàòü åãî ñ Ôåðà­ìè), è íàïî­ìè­íà­ëè î òîì, ÷òî çèìà — âðå­ìÿ ìàëî ïîä­õî­äÿ­ùåå äëÿ âñÿ­êî­ãî âîåí­íî­ãî ïðåä­ïðè­ÿ­òèÿ, íî ìåíåå âñå­ãî áëà­ãî­ïðè­ÿò­ñò­âó­þ­ùåå îñà­äå è âçÿ­òèþ ãîðî­äîâ. (9) Öàðü êîëå­áàë­ñÿ ìåæ­äó íàäåæ­äîé è îïà­ñå­íè­ÿ­ìè, êîãäà â íåãî âäîõ­íó­ëè óâå­ðåí­íîñòü ôàð­ñàëü­ñêèå ïîñëû, êàê ðàç òóò è ÿâèâ­øè­å­ñÿ, ÷òîáû ñäàòü ñâîé ãîðîä.

(10) Ìåæ òåì Ìàðê Áåáèé, âñòðå­òèâ­øèñü â Äàñ­ñà­ðå­òèè38 ñ öàðåì Ôèëèï­ïîì, ïî îáùå­ìó èõ óãî­âî­ðó ïîñëàë Àïïèÿ Êëàâ­äèÿ39 äëÿ çàùè­òû Ëàðè­ñû. Òîò ïðî­øåë ñêî­ðûì õîäîì ÷åðåç Ìàêåäî­íèþ ê ãîð­íî­ìó õðåá­òó, âîç­âû­øàþ­ùå­ìó­ñÿ íàä Ãîí­íîì40. (11) Ýòîò ãîðîä îòñòî­èò îò Ëàðè­ñû íà äâà­äöàòü ìèëü, ðàñ­ïî­ëà­ãà­ÿñü ïðè ñàìîì âõî­äå â Òåì­ïåé­ñêîå óùå­ëüå. Ïîñòà­âèâ òàì ëàãåðü, áîëåå îáøèð­íûé, ÷åì ýòî òðå­áî­âà­ëîñü äëÿ åãî ñèë, è ðàç­æåã­øè êîñò­ðîâ áîëü­øå, ÷åì áûëî áû äîñòà­òî÷­íî äëÿ ñîá­ñò­âåí­íûõ íóæä, îí ðàñ­ñ÷è­òàí­íî ñîçäàë ó âðà­ãà âïå­÷àò­ëå­íèå, ÷òî â ëàãå­ðå íàõî­äèò­ñÿ âñå ðèì­ñêîå âîé­ñêî âìå­ñòå ñ öàðåì Ôèëèï­ïîì. (12) È âîò Àíòèîõ, âñå­ãî ëèøü äåíü ïðî­áûâ ïîä Ëàðè­ñîé, âåð­íóë­ñÿ â Äåìåò­ðè­à­äó, îáú­ÿñ­íÿÿ ñâî­èì, ÷òî âñå äåëî â ïðè­õî­äå çèìû. Ýòî­ëèé­öû æå è àôà­ìà­íû âåð­íó­ëèñü ê ñåáå. (13) Õîòÿ Àïïèé è âèäåë, ÷òî îñà­äà ñíÿ­òà, è òà öåëü, ðàäè êîòî­ðîé åãî ïîñëà­ëè, âûïîë­íå­íà, îí òåì íå ìåíåå ñïó­ñòèë­ñÿ â Ëàðè­ñó, äàáû îáî­ä­ðèòü ñîþç­íè­êîâ íà áóäó­ùåå. (14)[1] Ëàðè­ñ­öû ëèêî­âà­ëè âäâîéíå, íåïðè­ÿ­òåëü ïîêè­íóë èõ ïðå­äå­ëû, à â ãîðîä âñòó­ïèë ðèì­ñêèé ãàð­íè­çîí.

10. Intra de­ci­mum diem quam Phe­ras ve­ne­rat, his per­fec­tis Cran­no­nem pro­fec­tus cum to­to exer­ci­tu pri­mo ad­ven­tu ce­pit. [2] In­de Cie­rium et Met­ro­po­lim et iis cir­cu­miec­ta cas­tel­la re­ce­pit; om­nia­que iam re­gio­nis eius prae­ter At­ra­cem et Gyr­to­nem in po­tes­ta­te erant. [3] Tunc aggre­di La­ri­sam consti­tuit ra­tus vel ter­ro­re ce­te­ra­rum ex­pug­na­ta­rum vel be­ne­fi­cio prae­si­dii di­mis­si vel exemplo tot ci­vi­ta­tium de­den­tium se­se non ultra in per­ti­na­cia man­su­ros. [4] Ele­phan­tis agi an­te sig­na ter­ro­ris cau­sa ius­sis quad­ra­to ag­mi­ne ad ur­bem in­ces­sit, ut in­cer­ti fluc­tua­ren­tur ani­mi mag­nae par­tis La­ri­saeorum in­ter me­tum prae­sen­tem hos­tium et ve­re­cun­diam ab­sen­tium so­cio­rum. [5] Per eos­dem dies Amy­nan­der cum Atha­ma­num iuven­tu­te oc­cu­pat Pel­li­nae­um, et Me­nip­pus cum tri­bus mi­li­bus pe­di­tum Aeto­lo­rum et du­cen­tis equi­ti­bus in Perrhae­biam pro­fec­tus Mal­loeam et Cy­re­tias vi ce­pit et de­po­pu­la­tus est ag­rum Tri­po­li­ta­num. [6] His rap­tim pe­rac­tis La­ri­sam ad re­gem re­deunt; con­sul­tan­ti quid­nam agen­dum de La­ri­sa es­set, su­per­ve­ne­runt. [7] Ibi in di­ver­sum sen­ten­tiae ten­de­bant aliis vim ad­hi­ben­dam et non dif­fe­ren­dum cen­sen­ti­bus, quin ope­ri­bus ac machi­nis si­mul un­di­que moe­nia aggre­de­re­tur ur­bis si­tae in pla­no, aper­to et cam­pestri un­di­que adi­tu, [8] aliis nunc vi­res ur­bis ne­qua­quam Phe­ris con­fe­ren­dae me­mo­ran­ti­bus, nunc hie­mem et tem­pus an­ni nul­li bel­li­cae rei, mi­ni­me ob­si­dio­ni at­que op­pug­na­tio­ni ur­bium ap­tum. [9] In­cer­to re­gi in­ter spem me­tum­que le­ga­ti a Phar­sa­lo, qui ad de­den­dam ur­bem suam for­te ve­ne­rant, ani­mos auxe­runt. [10] M. Bae­bius in­te­rim cum Phi­lip­po in Das­sa­re­tiis congres­sus Ap. Clau­dium ex com­mu­ni con­si­lio ad prae­si­dium La­ri­sae mi­sit, qui per Ma­ce­do­niam mag­nis iti­ne­ri­bus in iugum mon­tium, quod su­per Gon­nos est, per­ve­nit. [11] Op­pi­dum Gon­ni vi­gin­ti mi­lia ab La­ri­sa abest, in ip­sis fau­ci­bus sal­tus, quae Tem­pe ap­pel­lan­tur, si­tum. Ibi castra me­ta­tus la­tius quam pro co­piis et plu­res quam quot sa­tis in usum erant ig­nes cum ac­cen­dis­set, spe­ciem, quam quae­sie­rat, hos­ti fe­cit om­nem ibi Ro­ma­num exer­ci­tum cum re­ge Phi­lip­po es­se. [12] Ita­que hie­mem insta­re apud suos cau­sa­tus rex unum tan­tum mo­ra­tus diem ab La­ri­sa re­ces­sit et De­met­ria­dem re­diit, Aeto­li­que et Atha­ma­nes in suos re­ce­pe­runt se fi­nes. [13] Ap­pius et­si cui­us rei cau­sa mis­sus erat, so­lu­tam cer­ne­bat ob­si­dio­nem, ta­men La­ri­sam ad con­fir­man­dos in re­li­quum so­cio­rum ani­mos des­cen­dit; [14] dup­lex­que lae­ti­tia erat, quod et hos­tes ex­ces­se­rant fi­ni­bus, et intra moe­nia prae­si­dium Ro­ma­num cer­ne­bant.

ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß


  • 35Êðà­íîí, Êèå­ðèé, Ìåò­ðî­ïîëü, Àòðàê, Ãèð­òîí — ãîðî­äà ïîáëè­çî­ñòè îò Ëàðè­ñû íà Ïåíåå (äâà ïîñëåä­íèõ íà òîé æå ðåêå).
  • 36Ïåëèí­íåé — ãîðîä íåäà­ëå­êî îò Ìåò­ðî­ïî­ëÿ.
  • 37Î Ïåððå­áèè ñì. ïðè­ìå÷. 143 ê êí. XXXI. Î Òðè­ïî­ëè­ñå (Òðåõ­ãðà­äüå) ñì. ïðè­ìå÷. 154 ê êí. XLII.
  • 38Ñì. ïðè­ìå÷. 134 ê êí. XXXI.
  • 39Îí áûë âîé­ñêî­âûì òðè­áó­íîì.
  • 40Ãîíí (Ãîí­íû) — âàæ­íåé­øèé ãîðîä Ïåððå­áèè, ãîñ­ïîä­ñò­âî­âàë íàä äîðî­ãîé â Ìàêåäî­íèþ ÷åðåç óïî­ìè­íàå­ìûå çäåñü âîñòî÷­íûå ïðåä­ãî­ðüÿ Îëèì­ïà, à òàê­æå íàä çàïàä­íû­ìè ïîä­õî­äà­ìè ê Òåì­ïåé­ñêîé äîëèíå (ñì. ïðè­ìå÷. 46 ê êí. XXXII).
  • ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß ÐÅÄÀÊÖÈÈ ÑÀÉÒÀ

  • [1]Â òîéá­íå­ðîâ­ñêîì èçäà­íèè 10-ÿ ãëà­âà ðàç­áè­òà íà 15 ïàðà­ãðà­ôîâ. (Ïðèì. ðåä. ñàé­òà).
  • ÈÑÒÎÐÈß ÄÐÅÂÍÅÃÎ ÐÈÌÀ
    1327007031 1327008013 1327009001 1364003611 1364003612 1364003613