Ïåðåâîä Ñ. À. Èâàíîâà.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì, Â. Ì. Ñìèðèíûì.
Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002)
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, E. T. Sage, 1935/1984. ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
57. (1)  òå æå äíè, êîãäà ýòî ïðîèñõîäèëî, ïðèáûëè ìàññèëèéñêèå ïîñëû. Îíè ñîîáùèëè, ÷òî ïðåòîð Ëóöèé Áåáèé, îòïðàâèâøèéñÿ â Èñïàíèþ, áûë îêðóæåí ëèãóðèéöàìè; (2) áîëüøàÿ ÷àñòü åãî ñïóòíèêîâ áûëà ïåðåáèòà, à ñàì îí, èçðàíåííûé, áåç ëèêòîðîâ, ñ íåìíîãèìè óöåëåâøèìè áåæàë â Ìàññèëèþ è ÷åðåç òðè äíÿ óìåð. (3) Âûñëóøàâ ýòî èçâåñòèå, ñåíàò ïîñòàíîâèë, ÷òîáû ïðîïðåòîð Ýòðóðèè Ïóáëèé Þíèé Áðóò, ïåðåäàâ ïðîâèíöèþ è âîéñêî îäíîìó èç ëåãàòîâ ïî ñîáñòâåííîìó óñìîòðåíèþ, îòáûë â Äàëüíþþ Èñïàíèþ, êîòîðàÿ è íàçíà÷àëàñü åìó ïðîâèíöèåé. (4) Ýòî ñåíàòñêîå ïîñòàíîâëåíèå è ïèñüìî áûëè îòïðàâëåíû â Ýòðóðèþ ïðåòîðîì Ñïóðèåì Ïîñòóìèåì, è ïðîïðåòîð Ïóáëèé Þíèé îòïðàâèëñÿ â Èñïàíèþ. (5)  ýòîé æå ïðîâèíöèè íåçàäîëãî äî ïîÿâëåíèÿ ïðååìíèêà ñðàçèëñÿ ñ ëóçèòàíàìè Ëóöèé Ýìèëèé Ïàâåë, êîòîðûé ïîçæå ñ âåëèêîé ñëàâîé ïîáåäèë öàðÿ Ïåðñåÿ127.  ìèíóâøåì ãîäó îí âåë âîéíó íåóäà÷íî128, à òåïåðü íàñêîðî ñîáðàë âîéñêî è ñîøåëñÿ ñ âðàãîì â îòêðûòîì áîþ. (6) Ïðîòèâíèê áûë ñìÿò è îïðîêèíóò, âîñåìíàäöàòü òûñÿ÷ âîèíîâ áûëî ïåðåáèòî, äâå òûñÿ÷è òðèñòà âçÿëè â ïëåí, à ëàãåðü ðàçãðàáèëè. Ñëóõ îá ýòîé ïîáåäå, ðàçîøåäøèñü, íåñêîëüêî ðàçðÿäèë îáñòàíîâêó â Èñïàíèè. (7)  òîì æå ãîäó çà òðè äíÿ äî ÿíâàðñêèõ êàëåíä òðèóìâèðû Ëóöèé Âàëåðèé Ôëàêê, Ìàðê Àòèëèé Ñåððàí è Ëóöèé Âàëåðèé Òàïïîí â ñîîòâåòñòâèè ñ ñåíàòñêèì ïîñòàíîâëåíèåì âûâåëè â Áîíîíèþ êîëîíèþ ëàòèíñêîãî ïðàâà129. (8) Ïåðåñåëèëîñü òðè òûñÿ÷è ÷åëîâåê; êîííèêàì áûëî äàíî ïî ñåìüäåñÿò þãåðîâ, îñòàëüíûì ïîñåëåíöàì — ïî ïÿòüäåñÿò. Çåìëÿ ýòà áûëà îòíÿòà ó ãàëëüñêîãî ïëåìåíè áîéåâ; ãàëëû æå íåêîãäà âûòåñíèëè ñ íåå òóñêîâ. (9)  ýòîì ãîäó öåíçîðñêîé äîëæíîñòè äîìîãàëèñü ìíîãèå çíàìåíèòûå ìóæè. Ñàìî ïî ñåáå ñîèñêàòåëüñòâî ýòîé äîëæíîñòè êàê áóäòî è íå ïîäàâàëî ïîâîäà ê ñòîëü óïîðíîìó ñîñòÿçàíèþ, íî âîçáóäèëî èíóþ, ãîðàçäî áîëåå íàïðÿæåííóþ ðàñïðþ. (10) Èòàê, ñîèñêàòåëÿìè áûëè Òèò Êâèíêöèé Ôëàìèíèí; Ïóáëèé Êîðíåëèé Ñöèïèîí, ñûí Ãíåÿ; Ëóöèé Âàëåðèé Ôëàêê; Ìàðê Ïîðöèé Êàòîí; Ìàðê Êëàâäèé Ìàðöåëë è Ìàíèé Àöèëèé Ãëàáðèîí, ïîáåäèâøèé Àíòèîõà ïðè Ôåðìîïèëàõ, à òàêæå ýòîëèéöåâ. (11) Îí-òî è ïîëüçîâàëñÿ íàèáîëüøèì ðàñïîëîæåíèåì íàðîäà, èáî, ðàçäàâ ìíîãî ïîäàðêîâ130, îí ïðèâÿçàë ê ñåáå íåìàëóþ ÷àñòü ãîðîæàí. (12) Òàê êàê î÷åíü ìíîãèå çíàòíûå ëþäè áîëåçíåííî îòíåñëèñü ê òîìó, ÷òî íîâûé ÷åëîâåê131 íàñòîëüêî îïåðåäèë èõ, íàðîäíûå òðèáóíû Ïóáëèé Ñåìïðîíèé Ãðàêõ è Ãàé Ñåìïðîíèé Ðóòóë âûçâàëè åãî â ñóä. Îáâèíåíèå ãëàñèëî, ÷òî âî âðåìÿ òðèóìôà îí íå ïîêàçàë, à ïîòîì è íå îòäàë â êàçíó ÷àñòü öàðñêèõ áîãàòñòâ è äîáû÷è, çàõâà÷åííîé èì â Àíòèîõîâîì ëàãåðå132. (13) Ïîêàçàíèÿ ëåãàòîâ è âîåííûõ òðèáóíîâ áûëè ðàçíîðå÷èâû. Ñðåäè ñâèäåòåëåé íàèáîëüøåå âíèìàíèå ïðèâëåêàë ê ñåáå Ìàðê Êàòîí. Îäíàêî âåñ åãî â ýòîì äåëå, íåñìîòðÿ íà âëèÿíèå, êàêîå îí çàñëóæèë ïðèìåðíîé æèçíüþ, óìàëÿëñÿ ñ.266 òåì, ÷òî è ñàì îí áûë â ÷èñëå ñîèñêàòåëåé. (14) Êàê ñâèäåòåëü îí ïîêàçàë, ÷òî íå çàìåòèë âî âðåìÿ òðèóìôà òåõ çîëîòûõ è ñåðåáðÿíûõ ñîñóäîâ, êîòîðûå âèäåë ñðåäè äîáû÷è ïîñëå âçÿòèÿ öàðñêîãî ëàãåðÿ. (15)  êîíöå êîíöîâ Ãëàáðèîí çàÿâèë, ÷òî ðàç ïðîòèâ íåãî ñ ïðåñòóïíûì ëæåñâèäåòåëüñòâîì âûñòóïèë åãî ñîïåðíèê, òàêîé æå íîâûé ÷åëîâåê, êàê è îí ñàì, òîãäà êàê çíàòíûå ëþäè ìîë÷à äåðæàò ñâîå ðàçäðàæåíèå ïðè ñåáå, îí, Ãëàáðèîí, îòêàçûâàåòñÿ îò ñîèñêàòåëüñòâà. Ãîâîðèëîñü ýòî ãëàâíûì îáðàçîì äëÿ ðàçæèãàíèÿ íåíàâèñòè ê Êàòîíó. |
57. Per eos dies quibus haec gesta sunt, legati Massiliensium nuntiarunt L. Baebium praetorem in provinciam Hispaniam proficiscentem ab Liguribus circumventum, [2] magna parte comitum caesa vulneratum ipsum cum paucis sine lictoribus Massiliam perfugisse et intra triduum exspirasse. [3] Senatus ea re audita decrevit uti P. Iunius Brutus, qui propraetor in Etruria esset, provincia exercituque traditis uni, cui videretur ex legatis, ipse in ulteriorem Hispaniam proficisceretur, eaque ei provincia esset. [4] Hoc senatus consultum litteraeque a Sp. Postumio praetore in Etruriam missae sunt, profectusque in Hispaniam est P. Iunius propraetor. [5] In qua provincia prius aliquanto quam successor veniret, L. Aemilius Paulus, qui postea regem Persea magna gloria vicit, cum priore anno haud prospere rem gessisset, tumultuario exercitu collecto signis collatis cum Lusitanis pugnavit. [6] Fusi fugatique hostes; caesa decem octo milia armatorum; duo milia trecenti capti et castra expugnata. Huius victoriae fama tranquilliores in Hispania res fecit. [7] Eodem anno ante diem tertium Kal. Ianuarias Bononiam Latinam coloniam ex senatus consulto L. Valerius Flaccus M. Atilius Serranus L. Valerius Tappo triumviri deduxerunt. [8] Tria milia hominum sunt deducta; equitibus septuagena iugera, ceteris colonis quinquagena sunt data. Ager captus de Gallis Bois fuerat, Galli Tuscos expulerant. [9] Eodem anno censuram multi et clari viri petierunt. Quae res, tamquam in se parum magni certaminis causam haberet, aliam contentionem multo maiorem excitavit. [10] Petebant T. Quinctius Flamininus P. Cornelius Cn. F. Scipio L. Valerius Flaccus M. Porcius Cato M. Claudius Marcellus M’. Acilius Glabrio, qui Antiochum ad Thermopylas Aetolosque devicerat. [11] In hunc maxime, quod multa congiaria distribuerat, quibus magnam partem hominum obligarat, favor populi se inclinabat. [12] Id cum aegre paterentur tot nobiles, novum sibi hominem tantum praeferri, P. Sempronius Gracchus et C. Sempronius Rutilus, tribuni plebis, ei diem dixerunt, quod pecuniae regiae praedaeque aliquantum captae in Antiochi castris neque in triumpho tulisset, neque in aerarium rettulisset. [13] Varia testimonia legatorum tribunorumque militum erant. M. Cato ante alios testis conspiciebatur; cuius auctoritatem perpetuo tenore vitae partam toga candida elevabat. [14] Is testis, quae vasa aurea atque argentea castris captis inter aliam praedam regiam vidisset, ea se in triumpho negabat vidisse. [15] Postremo in huius maxime invidiam desistere se petitione Glabrio dixit quando, quod taciti indignarentur nobiles homines, id aeque novus competitor intestabili periurio incesseret. |
ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß