Ïåðåâîä Ý. Ã. Þíöà.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì, Â. Ì. Ñìèðèíûì.
Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002)
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, E. T. Sage, 1936/1983. ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
39. (1) Åäâà óòèõ ýòîò ñïîð, êàê ðàçãîðåëñÿ äðóãîé, èç-çà ñìåðòè ïðåòîðà Ãàÿ Äåöèìèÿ. (2) Çàíÿòü åãî ìåñòî æåëàëè Ãíåé Ñèöèíèé è Ëóöèé Ïóïèé, ýäèëû ïðåäûäóùåãî ãîäà, Ãàé Âàëåðèé, îäèí èç ôëàìèíîâ Þïèòåðà, è Êâèíò Ôóëüâèé Ôëàêê, ïðè÷åì ïîñëåäíèé, óæå íàçíà÷åííûé êóðóëüíûì ýäèëîì, îôèöèàëüíî íå âïðàâå áûë âûñòóïàòü êàíäèäàòîì113, íî äîáèâàëñÿ ïðåòóðû ñ îñîáåííûì ðâåíèåì, è áîðüáà øëà, ãëàâíûì îáðàçîì, ìåæäó íèì è ôëàìèíîì. (3) Ïîíà÷àëó êàçàëîñü, ÷òî èõ øàíñû ðàâíû, íî êîãäà ïåðåâåñ îêàçàëñÿ íà ñòîðîíå Ôóëüâèÿ, ÷àñòü ïëåáåéñêèõ òðèáóíîâ çàÿâèëà ïðîòåñò ïðîòèâ åãî âûäâèæåíèÿ, (4) ïîòîìó, ÷òî ñðàçó äâå äîëæíîñòè, â îñîáåííîñòè êóðóëüíûå, íå ìîæåò çàíÿòü è îòïðàâëÿòü îäíî è òî æå ëèöî114. Äðóãàÿ ÷àñòü òðèáóíîâ ñ÷èòàëà, ÷òî ñäåëàòü äëÿ íåãî èñêëþ÷åíèå èç çàêîíîâ áóäåò ëèøü ñïðàâåäëèâî, ÷òîáû íàðîä ìîã îñóùåñòâèòü ñâîå ïðàâî âûáðàòü â ïðåòîðû òîãî êàíäèäàòà, êàêîãî çàõî÷åò115. (5) Êîíñóë Ëóöèé Ïîðöèé ñíà÷àëà õîòåë íå âíîñèòü åãî èìÿ â êàíäèäàòñêèå ñïèñêè, (6) íî ïîòîì, ÷òîáû çàðó÷èòüñÿ ïîääåðæêîé ñåíàòà, ñîçâàë âíåî÷åðåäíîå åãî çàñåäàíèå è ñêàçàë, ÷òî ïðåäëàãàåò ðåøèòü ýòîò âîïðîñ èì ñàìèì, ïîòîìó ÷òî âîïèþùåé íåñïðàâåäëèâîñòüþ, ê òîìó æå áåñïðåöåäåíòíîé äëÿ ñâîáîäíîãî ãîñóäàðñòâà, áûëî áû äîìîãàòüñÿ ïðåòóðû òîìó, êòî óæå íàçíà÷åí êóðóëüíûì ýäèëîì, è åñëè íå áóäåò ñî ñòîðîíû ñåíàòîðîâ âîçðàæåíèé, òî îí íàìåðåí ðóêîâîäèòü âûáîðàìè â ñîîòâåòñòâèè ñ òðåáîâàíèÿìè çàêîíà. (7) Ñåíàò ïîñòàíîâèë, ÷òîáû Ëóöèé Ïîðöèé, êîíñóë, äîáèëñÿ îò Êâèíòà Ôóëüâèÿ îáåùàíèÿ íå ïðåïÿòñòâîâàòü çàêîííîìó ïîðÿäêó ïðîâåäåíèÿ äîâûáîðîâ ïðåòîðà íà ìåñòî Êâèíòà Äåöèìèÿ[1]. (8) Êîãäà êîíñóë, âûïîëíÿÿ ñåíàòñêèé óêàç, âñòóïèë ñ íèì â ïåðåãîâîðû, Ôëàêê ïîîáåùàë íå äåëàòü íè÷åãî, ÷òî áûëî áû åãî íåäîñòîéíî. Ñåíàòîðàì, ýòîò óêëîí÷èâûé îòâåò ãîòîâûì èñòîëêîâàòü â æåëàòåëüíîì äëÿ íèõ ñìûñëå, îí âíóøèë íàäåæäó, ÷òî ïîä÷èíèòñÿ óêàçó ñåíàòà. (9) Íî â äåíü âûáîðîâ îí ñ åùå áîëüøåé ýíåðãèåé ñòàë âèíèòü êîíñóëà è ñåíàò, ÷òî òå õîòÿò åãî ëèøèòü ðàñïîëîæåíèÿ ðèìëÿí, è ðàçæèãàþò ê íåìó íåíàâèñòü çà ñòðåìëåíèå çàíÿòü ñðàçó ñ.348 äâå äîëæíîñòè, êàê áóäòî íå ÿñíî, ÷òî êàê òîëüêî åãî èçáåðóò ïðåòîðîì, îí òóò æå îòêàæåòñÿ îò ýäèëèòåòà. (10) Êîíñóë, âèäÿ, ÷òî îí óïîðñòâóåò åùå áîëüøå, à íàðîä ê íåìó îòíîñèòñÿ âñå áëàãîñêëîííåå, ïðåðâàë âûáîðû è ñîçâàë ñåíàòñêîå çàñåäàíèå. Ñåíàò â ïîëíîì ñîñòàâå ïîñòàíîâèë, ÷òî ïîñêîëüêó àâòîðèòåò ñåíàòà íè÷åãî íå çíà÷èò äëÿ Ôëàêêà, äåëî ñëåäóåò ïåðåäàòü íà ðåøåíèå ñàìîìó íàðîäó. (11) Ñîáðàíèå áûëî ñîçâàíî, è êîíñóë èçëîæèë ñóòü äåëà íàðîäó, íî è òîãäà Ôëàêê íå îòñòóïèëñÿ îò ñâîèõ íàìåðåíèé.  ñâîåé ðå÷è îí ãîðÿ÷î ñòàë áëàãîäàðèòü ðèìñêèé íàðîä çà òî, ÷òî ñ òàêèì óñåðäèåì, ïðè êàæäîé âîçìîæíîñòè èçúÿâèòü ñâîþ âîëþ, òîò õî÷åò åãî ñäåëàòü ïðåòîðîì, (12) è îí, ñî ñâîåé ñòîðîíû, îáåùàåò îïðàâäàòü äîâåðèå ñâîèõ èçáèðàòåëåé. Íàñòîé÷èâîñòü ñîèñêàòåëÿ, âûðàæåííàÿ òàêîé ðå÷üþ, ðàçîæãëà íàðîäíóþ ëþáîâü ê íåìó äî òàêîé ñòåïåíè, ÷òî áåç ñîìíåíèÿ îí îêàçàëñÿ áû âûáðàí â ïðåòîðû, åñëè áû êîíñóë çàõîòåë âíåñòè åãî â êàíäèäàòñêèå ñïèñêè. (13) Ìåæäó òðèáóíàìè âíîâü ðàçãîðåëñÿ ÿðîñòíûé ñïîð, ìåæäó ñîáîþ, è ìåæäó íèìè è êîíñóëîì, ïîêà íà çàñåäàíèè ñåíàòà, ñîçâàííîì êîíñóëîì, íå áûëî ðåøåíî, (14) ÷òî ïîñêîëüêó óïðÿìñòâî Êâèíòà Ôëàêêà è çëîñòíîå ïðîòèâîáîðñòâî ñòîðîí ìåøàåò â ñîîòâåòñòâèè ñ çàêîíîì ïðîâåñòè äîâûáîðû ïðåòîðà, òî ñåíàò ñ÷èòàåò, ÷òî äîñòàòî÷íî óæå âûáðàííûõ ïðåòîðîâ. (15) Îáà âèäà ñóäîïðîèçâîäñòâà ïóñòü âîçüìåò íà ñåáÿ Ïóáëèé Êîðíåëèé116, è ïóñòü îí æå ïðîâåäåò Àïîëëîíîâû èãðû. |
39. Hac sedata contentione alia subinde C. Decimii praetoris morte exorta est. [2] Cn. Sicinius et L. Pupius, qui aediles proximo anno fuerant, et C. Valerius flamen Dialis et Q. Fulvius Flaccus — is quia aedilis curulis designatus erat, sine toga candida, sed maxima ex omnibus contentione — petebant; [3] certamenque ei cum flamine erat. Et postquam primo aequare, mox superare etiam est visus, pars tribunorum plebis negare rationem eius habendam esse, [4] quod duos simul unus magistratus, praesertim curules, neque capere posset nec gerere; pars legibus eum solvi aequum censere, ut quem vellet praetorem creandi populo potestas fieret. [5] L. Porcius consul primo in ea sententia esse ne nomen eius acciperet; [6] deinde, ut ex auctoritate senatus idem faceret, convocatis patribus referre se ad eos dixit, quod nec iure ullo nec exemplo tolerabili liberae civitati aedilis curulis designatus praeturam peteret; sibi, nisi quid aliud iis videretur, in animo esse e lege comitia habere. [7] Patres censuerunt, uti L. Porcius consul cum Q. Fulvio ageret ne impedimento esset quo minus comitia praetoris in locum C. Decimii subrogandi e lege haberentur. [8] Agenti consuli ex senatus consulto respondit Flaccus nihil quod se indignum esset facturum. Medio responso spem ad voluntatem interpretantibus fecerat cessurum patrum auctoritati esse. [9] Comitiis acrius etiam quam ante petebat criminando, extorqueri sibi a consule et senatu populi Romani beneficium, et invidiam fieri geminati honoris, tamquam non appareret, ubi designatus praetor esset, extemplo aedilitate se abdicaturum. [10] Consul cum et pertinaciam petentis crescere et favorem populi magis magisque in eum inclinari cerneret, dimissis comitiis senatum vocavit. Censuerunt frequentes, quoniam Flaccum auctoritas patrum nihil movisset, ad populum cum Flacco agendum. [11] Contione advocata cum egisset consul, ne tum quidem de sententia motus gratias populo Romano egit, quod tanto studio, quotienscumque declarandae voluntatis potestas facta esset, praetorem se voluisset facere: [12] ea sibi studia civium suorum destituere non esse in animo. Haec vero tam obstinata vox tantum ei favorem accendit ut haud dubius praetor esset, si consul accipere nomen vellet. [13] Ingens certamen tribunis et inter se ipsos et cum consule fuit, donec senatus a consule est habitus decretumque: [14] quoniam praetoris subrogandi comitia ne legibus fierent, pertinacia Q. Flacci et prava studia hominum impedirent, senatum censere satis praetorum esse; [15] P. Cornelius utramque in urbe iurisdictionem haberet, Apollinique ludos faceret. |
ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß