Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà

Êíèãà XXXIX, ãë. 39

Òèò Ëèâèé. Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà. Òîì III. Ì., èçä-âî «Ëàäîìèð», 2002.
Ïåðåâîä Ý. Ã. Þíöà.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì, Â. Ì. Ñìèðèíûì.
Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002) Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, E. T. Sage, 1936/1983.
ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15

39. (1) Åäâà óòèõ ýòîò ñïîð, êàê ðàç­ãî­ðåë­ñÿ äðó­ãîé, èç-çà ñìåð­òè ïðå­òî­ðà Ãàÿ Äåöè­ìèÿ. (2) Çàíÿòü åãî ìåñòî æåëà­ëè Ãíåé Ñèöè­íèé è Ëóöèé Ïóïèé, ýäè­ëû ïðåäû­äó­ùå­ãî ãîäà, Ãàé Âàëå­ðèé, îäèí èç ôëà­ìè­íîâ Þïè­òå­ðà, è Êâèíò Ôóëü­âèé Ôëàêê, ïðè­÷åì ïîñëåä­íèé, óæå íàçíà­÷åí­íûé êóðóëü­íûì ýäè­ëîì, îôè­öè­àëü­íî íå âïðà­âå áûë âûñòó­ïàòü êàí­äèäà­òîì113, íî äîáè­âàë­ñÿ ïðå­òó­ðû ñ îñî­áåí­íûì ðâå­íè­åì, è áîðü­áà øëà, ãëàâ­íûì îáðà­çîì, ìåæ­äó íèì è ôëà­ìè­íîì. (3) Ïîíà­÷à­ëó êàçà­ëîñü, ÷òî èõ øàí­ñû ðàâ­íû, íî êîãäà ïåðå­âåñ îêà­çàë­ñÿ íà ñòî­ðîíå Ôóëü­âèÿ, ÷àñòü ïëå­áåé­ñêèõ òðè­áó­íîâ çàÿâè­ëà ïðî­òåñò ïðî­òèâ åãî âûäâè­æå­íèÿ, (4) ïîòî­ìó, ÷òî ñðà­çó äâå äîëæ­íî­ñòè, â îñî­áåí­íî­ñòè êóðóëü­íûå, íå ìîæåò çàíÿòü è îòïðàâ­ëÿòü îäíî è òî æå ëèöî114. Äðó­ãàÿ ÷àñòü òðè­áó­íîâ ñ÷è­òà­ëà, ÷òî ñäå­ëàòü äëÿ íåãî èñêëþ­÷å­íèå èç çàêî­íîâ áóäåò ëèøü ñïðà­âåä­ëè­âî, ÷òîáû íàðîä ìîã îñó­ùå­ñò­âèòü ñâîå ïðà­âî âûáðàòü â ïðå­òî­ðû òîãî êàí­äèäà­òà, êàêî­ãî çàõî­÷åò115. (5) Êîí­ñóë Ëóöèé Ïîð­öèé ñíà­÷à­ëà õîòåë íå âíî­ñèòü åãî èìÿ â êàí­äèäàò­ñêèå ñïèñ­êè, (6) íî ïîòîì, ÷òîáû çàðó­÷èòü­ñÿ ïîä­äåðæ­êîé ñåíà­òà, ñîçâàë âíå­î÷å­ðåä­íîå åãî çàñåäà­íèå è ñêà­çàë, ÷òî ïðåä­ëà­ãà­åò ðåøèòü ýòîò âîïðîñ èì ñàìèì, ïîòî­ìó ÷òî âîïè­þ­ùåé íåñïðà­âåä­ëè­âî­ñòüþ, ê òîìó æå áåñ­ïðå­öåäåíò­íîé äëÿ ñâî­áîä­íî­ãî ãîñóäàð­ñòâà, áûëî áû äîìî­ãàòü­ñÿ ïðå­òó­ðû òîìó, êòî óæå íàçíà­÷åí êóðóëü­íûì ýäè­ëîì, è åñëè íå áóäåò ñî ñòî­ðî­íû ñåíà­òî­ðîâ âîç­ðà­æå­íèé, òî îí íàìå­ðåí ðóêî­âî­äèòü âûáî­ðà­ìè â ñîîò­âåò­ñò­âèè ñ òðå­áî­âà­íè­ÿ­ìè çàêî­íà. (7) Ñåíàò ïîñòà­íî­âèë, ÷òîáû Ëóöèé Ïîð­öèé, êîí­ñóë, äîáèë­ñÿ îò Êâèí­òà Ôóëü­âèÿ îáå­ùà­íèÿ íå ïðå­ïÿò­ñò­âî­âàòü çàêîí­íî­ìó ïîðÿä­êó ïðî­âåäå­íèÿ äîâû­áî­ðîâ ïðå­òî­ðà íà ìåñòî Êâèí­òà Äåöè­ìèÿ[1]. (8) Êîãäà êîí­ñóë, âûïîë­íÿÿ ñåíàò­ñêèé óêàç, âñòó­ïèë ñ íèì â ïåðå­ãî­âî­ðû, Ôëàêê ïîîáå­ùàë íå äåëàòü íè÷å­ãî, ÷òî áûëî áû åãî íåäî­ñòîé­íî. Ñåíà­òî­ðàì, ýòîò óêëîí­÷è­âûé îòâåò ãîòî­âûì èñòîë­êî­âàòü â æåëà­òåëü­íîì äëÿ íèõ ñìûñ­ëå, îí âíó­øèë íàäåæ­äó, ÷òî ïîä­÷è­íèò­ñÿ óêà­çó ñåíà­òà. (9) Íî â äåíü âûáî­ðîâ îí ñ åùå áîëü­øåé ýíåð­ãè­åé ñòàë âèíèòü êîí­ñó­ëà è ñåíàò, ÷òî òå õîòÿò åãî ëèøèòü ðàñ­ïî­ëî­æå­íèÿ ðèì­ëÿí, è ðàç­æè­ãà­þò ê íåìó íåíà­âèñòü çà ñòðåì­ëå­íèå çàíÿòü ñðà­çó ñ.348 äâå äîëæ­íî­ñòè, êàê áóä­òî íå ÿñíî, ÷òî êàê òîëü­êî åãî èçáå­ðóò ïðå­òî­ðîì, îí òóò æå îòêà­æåò­ñÿ îò ýäè­ëè­òå­òà. (10) Êîí­ñóë, âèäÿ, ÷òî îí óïîð­ñò­âó­åò åùå áîëü­øå, à íàðîä ê íåìó îòíî­ñèò­ñÿ âñå áëà­ãî­ñêëîí­íåå, ïðå­ðâàë âûáî­ðû è ñîçâàë ñåíàò­ñêîå çàñåäà­íèå. Ñåíàò â ïîë­íîì ñîñòà­âå ïîñòà­íî­âèë, ÷òî ïîñêîëü­êó àâòî­ðè­òåò ñåíà­òà íè÷å­ãî íå çíà­÷èò äëÿ Ôëàê­êà, äåëî ñëå­äó­åò ïåðå­äàòü íà ðåøå­íèå ñàìî­ìó íàðî­äó. (11) Ñîáðà­íèå áûëî ñîçâà­íî, è êîí­ñóë èçëî­æèë ñóòü äåëà íàðî­äó, íî è òîãäà Ôëàêê íå îòñòó­ïèë­ñÿ îò ñâî­èõ íàìå­ðå­íèé.  ñâî­åé ðå÷è îí ãîðÿ­÷î ñòàë áëà­ãî­äà­ðèòü ðèì­ñêèé íàðîä çà òî, ÷òî ñ òàêèì óñåð­äè­åì, ïðè êàæ­äîé âîç­ìîæ­íî­ñòè èçú­ÿâèòü ñâîþ âîëþ, òîò õî÷åò åãî ñäå­ëàòü ïðå­òî­ðîì, (12) è îí, ñî ñâî­åé ñòî­ðî­íû, îáå­ùà­åò îïðàâ­äàòü äîâå­ðèå ñâî­èõ èçáè­ðà­òå­ëåé. Íàñòîé­÷è­âîñòü ñîèñ­êà­òå­ëÿ, âûðà­æåí­íàÿ òàêîé ðå÷üþ, ðàçî­æãëà íàðîä­íóþ ëþáîâü ê íåìó äî òàêîé ñòå­ïå­íè, ÷òî áåç ñîìíå­íèÿ îí îêà­çàë­ñÿ áû âûáðàí â ïðå­òî­ðû, åñëè áû êîí­ñóë çàõî­òåë âíå­ñòè åãî â êàí­äèäàò­ñêèå ñïèñ­êè. (13) Ìåæ­äó òðè­áó­íà­ìè âíîâü ðàç­ãî­ðåë­ñÿ ÿðîñò­íûé ñïîð, ìåæ­äó ñîáîþ, è ìåæ­äó íèìè è êîí­ñó­ëîì, ïîêà íà çàñåäà­íèè ñåíà­òà, ñîçâàí­íîì êîí­ñó­ëîì, íå áûëî ðåøå­íî, (14) ÷òî ïîñêîëü­êó óïðÿì­ñòâî Êâèí­òà Ôëàê­êà è çëîñò­íîå ïðî­òè­âî­áîð­ñòâî ñòî­ðîí ìåøà­åò â ñîîò­âåò­ñò­âèè ñ çàêî­íîì ïðî­âå­ñòè äîâû­áî­ðû ïðå­òî­ðà, òî ñåíàò ñ÷è­òà­åò, ÷òî äîñòà­òî÷­íî óæå âûáðàí­íûõ ïðå­òî­ðîâ. (15) Îáà âèäà ñóäî­ïðî­èç­âîä­ñòâà ïóñòü âîçü­ìåò íà ñåáÿ Ïóá­ëèé Êîð­íå­ëèé116, è ïóñòü îí æå ïðî­âåäåò Àïîë­ëî­íî­âû èãðû.

39. Hac se­da­ta con­ten­tio­ne alia su­bin­de C. De­ci­mii prae­to­ris mor­te exor­ta est. [2] Cn. Si­ci­nius et L. Pu­pius, qui aedi­les pro­xi­mo an­no fue­rant, et C. Va­le­rius fla­men Dia­lis et Q. Ful­vius Flac­cus — is quia aedi­lis cu­ru­lis de­sig­na­tus erat, si­ne to­ga can­di­da, sed ma­xi­ma ex om­ni­bus con­ten­tio­ne — pe­te­bant; [3] cer­ta­men­que ei cum fla­mi­ne erat. Et postquam pri­mo aequa­re, mox su­pe­ra­re etiam est vi­sus, pars tri­bu­no­rum ple­bis ne­ga­re ra­tio­nem eius ha­ben­dam es­se, [4] quod duos si­mul unus ma­gistra­tus, prae­ser­tim cu­ru­les, ne­que ca­pe­re pos­set nec ge­re­re; pars le­gi­bus eum sol­vi aequ­um cen­se­re, ut quem vel­let prae­to­rem crean­di po­pu­lo po­tes­tas fie­ret. [5] L. Por­cius con­sul pri­mo in ea sen­ten­tia es­se ne no­men eius ac­ci­pe­ret; [6] dein­de, ut ex auc­to­ri­ta­te se­na­tus idem fa­ce­ret, con­vo­ca­tis pat­ri­bus re­fer­re se ad eos di­xit, quod nec iure ul­lo nec exemplo to­le­ra­bi­li li­be­rae ci­vi­ta­ti aedi­lis cu­ru­lis de­sig­na­tus prae­tu­ram pe­te­ret; si­bi, ni­si quid aliud iis vi­de­re­tur, in ani­mo es­se e le­ge co­mi­tia ha­be­re. [7] Pat­res cen­sue­runt, uti L. Por­cius con­sul cum Q. Ful­vio age­ret ne im­pe­di­men­to es­set quo mi­nus co­mi­tia prae­to­ris in lo­cum C. De­ci­mii sub­ro­gan­di e le­ge ha­be­ren­tur. [8] Agen­ti con­su­li ex se­na­tus con­sul­to res­pon­dit Flac­cus ni­hil quod se in­dig­num es­set fac­tu­rum. Me­dio res­pon­so spem ad vo­lun­ta­tem in­terpre­tan­ti­bus fe­ce­rat ces­su­rum pat­rum auc­to­ri­ta­ti es­se. [9] Co­mi­tiis ac­rius etiam quam an­te pe­te­bat cri­mi­nan­do, ex­tor­que­ri si­bi a con­su­le et se­na­tu po­pu­li Ro­ma­ni be­ne­fi­cium, et in­vi­diam fie­ri ge­mi­na­ti ho­no­ris, tam­quam non ap­pa­re­ret, ubi de­sig­na­tus prae­tor es­set, ex­templo aedi­li­ta­te se ab­di­ca­tu­rum. [10] Con­sul cum et per­ti­na­ciam pe­ten­tis cres­ce­re et fa­vo­rem po­pu­li ma­gis ma­gis­que in eum incli­na­ri cer­ne­ret, di­mis­sis co­mi­tiis se­na­tum vo­ca­vit. Cen­sue­runt fre­quen­tes, quo­niam Flac­cum auc­to­ri­tas pat­rum ni­hil mo­vis­set, ad po­pu­lum cum Flac­co agen­dum. [11] Con­tio­ne ad­vo­ca­ta cum egis­set con­sul, ne tum qui­dem de sen­ten­tia mo­tus gra­tias po­pu­lo Ro­ma­no egit, quod tan­to stu­dio, quo­tienscum­que dec­la­ran­dae vo­lun­ta­tis po­tes­tas fac­ta es­set, prae­to­rem se vo­luis­set fa­ce­re: [12] ea si­bi stu­dia ci­vium suo­rum des­ti­tue­re non es­se in ani­mo. Haec ve­ro tam obsti­na­ta vox tan­tum ei fa­vo­rem ac­cen­dit ut haud du­bius prae­tor es­set, si con­sul ac­ci­pe­re no­men vel­let. [13] In­gens cer­ta­men tri­bu­nis et in­ter se ip­sos et cum con­su­le fuit, do­nec se­na­tus a con­su­le est ha­bi­tus dec­re­tum­que: [14] quo­niam prae­to­ris sub­ro­gan­di co­mi­tia ne le­gi­bus fie­rent, per­ti­na­cia Q. Flac­ci et pra­va stu­dia ho­mi­num im­pe­di­rent, se­na­tum cen­se­re sa­tis prae­to­rum es­se; [15] P. Cor­ne­lius ut­ram­que in ur­be iuris­dic­tio­nem ha­be­ret, Apol­li­ni­que lu­dos fa­ce­ret.

ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß


  • 113Îò áåëî­ãî (can­di­dus) öâå­òà òîãè ñîèñ­êà­òå­ëÿ è ïðî­èçî­øëî ñëî­âî «êàí­äèäàò».
  • 114Ñð.: VII, 42, 2 (íî â ýäèëü­ñêóþ äîëæ­íîñòü Ôóëü­âèé Ôëàêê åùå íå âñòó­ïèë).
  • 115Ñð.: XXXII, 7, 11 è ïðè­ìå÷. 31 ê êí. XXXII.
  • 116Ê òàêî­ìó ñîâ­ìå­ùå­íèþ äîëæ­íî­ñòåé íå ðàç ïðè­áå­ãà­ëè â ãîäû Âòî­ðîé Ïóíè­÷å­ñêîé âîé­íû (ñð.: XXIV, 44, 2; XXV, 3, 2; XXVII, 36, 11).
  • [1]Â îðè­ãè­íà­ëå C. De­ci­mii — «Ãàÿ Äåöè­ìèÿ». — Ïðèì. ðåä. ñàé­òà.
  • ÈÑÒÎÐÈß ÄÐÅÂÍÅÃÎ ÐÈÌÀ
    1327007031 1327008013 1327009001 1364003940 1364003941 1364003942