Ïåðåâîä Í. Ï. Ãðèíöåðà, Ò. È. Äàâûäîâîé, Ì. Ì. Ñîêîëüñêîé.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì, Â. Ì. Ñìèðèíûì.
Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002) Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, A. C. Schlesinger, 1951/1989. ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
19. (1) Ïåðñåé, îñòàâèâ â Óñêàíå ñâîé ãàðíèçîí, óâåë â Ñòóáåððó ìíîæåñòâî ñäàâøèõñÿ, ÷èñëîì íå ìåíåå ñîáñòâåííîãî âîéñêà93. (2) Îïðåäåëèâ ðèìëÿíàì (à èõ áûëî ÷åòûðå òûñÿ÷è94) âñåì, êðîìå âîåíà÷àëüíèêîâ, ñîäåðæàòüñÿ ïîä ñòðàæåþ â ðàçíûõ ãîðîäàõ è ïðîäàâ â ðàáñòâî óñêàíöåâ è èëëèðèéöåâ, îí ïîâåë ñâîå âîéñêî â Ïåíåñòèþ íà ãîðîä Îýíåé, (3) êîòîðûé áûë âûãîäíî ðàñïîëîæåí è îòêðûâàë ïóòü â çåìëè ëàáåàòîâ95, ãäå ïðàâèë Ãåíòèé. (4) Êîãäà âîéñêî ïðîõîäèëî ìèìî ìíîãîëþäíîé êðåïîñòè ïîä íàçâàíèåì Äðàóäàê, îäèí ÷åëîâåê, õîðîøî çíàâøèé ýòè ìåñòà, ñêàçàë öàðþ, ÷òî íåò íèêàêîãî òîëêó áðàòü Îýíåé, (5) åñëè íå ïîêîðèòü òàêæå è Äðàóäàê, èáî ðàñïîëîæåí îí âî âñåõ îòíîøåíèÿõ äàæå âûãîäíåå. Ñòîèëî âîéñêó òîëüêî ïðèáëèçèòüñÿ ê êðåïîñòè, êàê çàùèòíèêè ñðàçó ñäàëèñü. Îáîäðåííûé ýòîé îïåðåäèâøåé åãî îæèäàíèÿ ñäà÷åé Ïåðñåé ïîíÿë, êàêîé ñòðàõ âíóøàåò åãî âîéñêî, è áëàãîäàðÿ ýòîìó ñàìîìó ñòðàõó ïîêîðèë åùå îäèííàäöàòü êðåïîñòåé. (6) Ëèøü íåìíîãèå ïðèøëîñü áðàòü ñèëîé, îñòàëüíûå ñäàëèñü äîáðîâîëüíî. Ñðåäè ïðî÷èõ áûëè âçÿòû â ïëåí è ïîëòîðû òûñÿ÷è ðèìëÿí, ñòîÿâøèõ òàì â ãàðíèçîíàõ. (7) Êàðâèëèé èç Ñïîëåòèÿ ïðèíåñ áîëüøóþ ïîëüçó Ïåðñåþ ïðè ïåðåãîâîðàõ, âñåì îáúÿñíÿÿ, ÷òî ñ íèì è åãî ñîðàòíèêàìè îáîøëèñü áåçî âñÿêîé æåñòîêîñòè. Çàòåì Ïåðñåé ïîäîøåë ê Îýíåþ, êîòîðûé èíà÷å êàê ïðàâèëüíîé îñàäîé âçÿòü áûëî íåâîçìîæíî. È ñèë òàì áûëî áîëüøå, ÷åì â äðóãèõ ãîðîäàõ, è ñòåíàìè îí áûë êðåïîê, (8) è ñ îäíîé ñòîðîíû åãî çàùèùàëà ðåêà Àðòàò, à ñ äðóãîé — âûñîêàÿ è òðóäíîäîñòóïíàÿ ãîðà. (9) Ýòî äàâàëî ãîðîæàíàì íàäåæäó âûñòîÿòü. Ïåðñåé, îáâåäÿ âàëîì ãîðîä, âåëåë ñ âîçâûøåííîé ñòîðîíû ñîîðóäèòü íàñûïü âûøå ãîðîäñêèõ ñòåí. (10) Ïîêà âåëèñü ýòè ðàáîòû, ãîðîæàíå ÷àñòî ïðåäïðèíèìàëè âûëàçêè, îáåðåãàÿ ñâîè ñòåíû è ìåøàÿ ðàáîòàì âðàãîâ, — íî ìíîãèå èç íèõ ïîãèáëè â ðàçíûõ ñõâàòêàõ, à òå, êòî óöåëåë, îò äåííûõ è íîùíûõ òðóäîâ è îò ðàí ñäåëàëèñü äëÿ âîéíû áåñïîëåçíû. (11) Êàê òîëüêî íàñûïü ñðàâíÿëàñü ñî ñòåíîé, â ãîðîä âîðâàëèñü âîèíû öàðñêîãî îòðÿäà, çâàâøèåñÿ «ïîáåäèòåëÿìè»96, è îäíîâðåìåííî ïî ëåñòíèöàì íà÷àëñÿ ïðèñòóï ñî ìíîãèõ ñòîðîí. (12) Âñå âçðîñëûå ìóæ÷èíû áûëè ïåðåáèòû, èõ æåíû è äåòè âçÿòû â ïëåí, îñòàëüíîå áûëî îòäàíî íà ðàçãðàáëåíèå âîèíàì. (13) Âåðíóâøèñü â Ñòóáåððó ïîáåäèòåëåì, Ïåðñåé îòðÿæàåò îòòóäà ê Ãåíòèþ ïîñëîâ: èëëèðèéñêîãî èçãíàííèêà Ïëåâðàòà è ìàêåäîíÿíèíà Àäåÿ èç Áåðåè97. (14) Îí ïîðó÷àåò èì ðàññêàçàòü Ãåíòèþ î ñâîèõ çèìíèõ è ëåòíèõ óñïåõàõ â âîéíå ïðîòèâ ðèìëÿí è äàðäàíîâ, à òàêæå î íåäàâíåì çèìíåì ïîõîäå â Èëëèðèþ, è ñêëîíèòü öàðÿ çàêëþ÷èòü ñ íèì è ìàêåäîíÿíàìè äðóæåñòâåííûé ñîþç. |
19. Perseus praesidio Uscanae imposito multitudinem omnem deditorum, quae prope numero exercitum aequabat, Stuberram abducit. [2] Ibi Romanis — quattuor milia autem hominum erant — praeter principes in custodiam civitatum divisis, Uscanensibus Illyriisque venditis, in Penestas exercitum reducit ad Oaeneum oppidum in potestatem redigendum, [3] et alioqui opportune situm et transitus ea est in Labeates, ubi Gentius regnabat. [4] Praetereunti frequens castellum, Draudacum nomine, peritorum quidam regionis eius nihil Oaeneo capto opus esse ait, nisi in potestate et Draudacum sit; opportunius etiam ad omnia positum esse. [5] Admoto exercitu omnes extemplo dediderunt sese. Ad quam spe celeriorem deditionem erectus, postquam animadvertit quantus agminis sui terror esset, undecim alia castella eodem metu in potestatem redigit. [6] Ad perpauca vi opus fuit, cetera voluntate dedita; et in his recepti mille et quingenti dispositi per praesidia milites Romani. [7] Magno usui Carvilius Spoletinus erat in colloquiis dicendo nihil in ipsos saevitum. Deinde Oaeneum perventum est, quod sine iusta oppugnatione capi non poterat. Et maiore aliquanto quam cetera iuventute et validum oppidum moenibus erat, [8] et hinc amnis Artatus nomine, hinc mons praealtus et aditu difficilis cingebat. [9] Haec spem ad resistendum oppidanis dabant. Perseus circumvallato oppido aggerem a parte superiore ducere instituit, cuius altitudine muros superaret. [10] Quod opus dum perficitur, crebris interim proeliis, quibus per excursiones et moenia sua oppidani tutabantur et opera hostium impediebant, magna eorum multitudo variis casibus absumpta est, et qui supererant labore diurno nocturnoque et volneribus inutiles erant. [11] Ubi primum agger iniunctus muro est, et cohors regia, quos Nicatoras appellant, transcendit et scalis multis simul partibus impetus in urbem est factus. [12] Puberes omnes interfecti sunt; coniuges liberosque eorum in custodiam dedit; praedae alia militum cessere. [13] Stuberram inde victor revertens ad Gentium legatos Pleuratum Illyrium, exulantem apud se, et Adaeum Macedonem a Beroea mittit; [14] iis mandat, ut exponerent aestatis eius hiemisque acta sua adversus Romanos Dardanosque; adicerent recentia in Illyrico hibernae expeditionis opera; hortarentur Gentium in amicitiam secum et cum Macedonibus iungendam. |
ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß