Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà

Êíèãà XLV, ãë. 40

Òèò Ëèâèé. Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà. Òîì III. Ì., èçä-âî «Ëàäîìèð», 2002. Ñâåðåíî ñ èçäàíèåì: Ì., «Íàóêà», 1994.
Ïåðåâîä Î. Ë. Ëåâèíñêîé.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì, Â. Ì. Ñìèðèíûì.
Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002) Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, A. C. Schlesinger, 1951/1989.
ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
1 2 3 4 5 6 7 8 9

40. (1) Âñå­ãî â òðè­óì­ôå ïðî­íå­ñå­íî áûëî çàõâà­÷åí­íî­ãî çîëîòà è ñåðåá­ðà íà ñòî äâà­äöàòü ìèë­ëè­î­íîâ ñåñòåð­öè­åâ — òàê ñîîá­ùà­åò Âàëå­ðèé Àíòè­àò, íî åñëè ñóäèòü ïî óêà­çàí­íî­ìó èì æå ÷èñ­ëó ïîâî­çîê è âåñó çîëîòà è ñåðåá­ðà, òî ïîëó­÷à­åò­ñÿ, áåç ñîìíå­íèÿ, áîëü­øå131. (2) Åùå ñòîëü­êî æå, ïî ðàñ­ñêà­çàì, Ïåð­ñåé ðàñ­òî­÷èë — ëèáî íà âîé­íó, ëèáî âî âðå­ìÿ áåã­ñòâà íà Ñàìî­ôðà­êèþ, è ýòî òåì óäè­âè­òåëü­íåé, ÷òî òàêèå äåíü­ãè íàêîï­ëå­íû áûëè âñå­ãî ëèøü çà òðèä­öàòü ëåò, ïðî­øåä­øèõ ïîñëå âîé­íû Ôèëèï­ïà ñ Ðèìîì, ÷àñòüþ èç äîõî­äîâ îò ðóä­íè­êîâ, ÷àñòüþ èç äðó­ãèõ ïîñòóï­ëå­íèé. (3) Ñëî­âîì, Ôèëèïï, âñòó­ïàÿ ñ ðèì­ëÿ­íà­ìè â âîé­íó, áûë â ñðåä­ñòâàõ âåñü­ìà ñòåñ­íåí, Ïåð­ñåé æå, íàïðî­òèâ, — âåñü­ìà áîãàò.

(4) Øåñò­âèå çàìû­êàë ñàì Ïàâåë íà êîëåñ­íè­öå, âåëè­÷å­ñò­âåí­íûé îñàí­êîé ñâî­åé è ñåäè­íà­ìè. Çà êîëåñ­íè­öåþ ñðå­äè ïðî­÷èõ çíàò­íûõ ìóæåé øëè äâîå ñûíî­âåé åãî, Êâèíò Ìàê­ñèì è Ïóá­ëèé Ñöè­ïè­îí; çà íèìè ñòðî­åì äâè­ãà­ëèñü òóð­ìû âñàä­íè­êîâ è êîãîð­òû ïåõîòû. (5) Ïåõî­òèí­öàì âûäà­ëè ïî ñòî äåíà­ðè­åâ, öåí­òó­ðè­î­íàì âäâîå, à âñàä­íè­êàì âòðîå áîëü­øå. Ïîëà­ãà­þò, ÷òî Ïàâåë óäâî­èë áû ýòè íàãðà­äû, åñëè áû âîè­íû íå âîñ­ïðî­òè­âè­ëèñü åãî òðè­óì­ôó èëè îáðà­äî­âà­ëèñü áû îáú­ÿâ­ëåí­íîé âûïëà­òå.

(6) Íî íå îäèí Ïåð­ñåé, â öåïÿõ ïðî­âåäåí­íûé ïî âðà­æå­ñêî­ìó ãîðî­äó ïðåä êîëåñ­íè­öåþ ïîáåäè­òå­ëÿ, áûë â ýòè äíè ïîó÷è­òåëü­íûì ïðè­ìå­ðîì ïå÷àëü­íîé ïðå­âðàò­íî­ñòè ñóäåá ëþä­ñêèõ, íî è ñàì ïîáåäè­òåëü Ïàâåë, áëè­ñòàâ­øèé çëà­òîì è ïóð­ïó­ðîì, òîæå ÿâëÿë ñîáîþ òàêîé æå ïðè­ìåð, (7) èáî äâîå ñûíî­âåé åãî, êîòî­ðûõ îí îñòà­âèë ñåáå, îòäàâ â óñû­íîâ­ëå­íèå äâóõ äðó­ãèõ, åäèí­ñò­âåí­íûå íàñëåä­íè­êè åãî èìå­íè, äîìàø­íèõ ñâÿ­ùåí­íî­äåé­ñò­âèé132 è îòå­÷å­ñêî­ãî èìó­ùå­ñòâà, ñêîí­÷à­ëèñü: ìëàä­øèé (åìó áûëî ïî÷òè äâå­íà­äöàòü ëåò) — çà ïÿòü äíåé äî òðè­óì­ôà, à ñòàð­øèé, ÷åòûð­íà­äöà­òè­ëåò­íèé, — ÷åðåç òðè äíÿ ïîñëå òðè­óì­ôà. (8) À èõ, åùå îòðî­êîâ, äîëæ­íû áûëè âåç­òè íà êîëåñ­íè­öå âìå­ñòå ñ îòöîì, ÷òîáû îíè è äëÿ ñåáÿ ìå÷­òà­ëè î òàêèõ æå òðè­óì­ôàõ.

(9) Íåñêîëü­êî äíåé ñïó­ñòÿ íàðîä­íûé òðè­áóí Ìàðê Àíòî­íèé ñîçâàë ñõîä­êó, è òàì Ýìè­ëèé Ïàâåë ïî ïðè­ìå­ðó äðó­ãèõ ïîë­êî­âîä­öåâ ðàñ­ñêà­çû­âàë î ñâî­èõ äåÿ­íè­ÿõ — ðå÷ü åãî áûëà äîñòîé­íà ðèì­ñêî­ãî âîæäÿ è ïàìÿ­òè ïîòîì­êîâ.

40. Sum­mam om­nis cap­ti­vi auri ar­gen­ti­que transla­ti ses­ter­tium mil­liens du­cen­ties fuis­se Va­le­rius An­tias tra­dit; qua haud du­bie maior ali­quan­to sum­ma ex nu­me­ro pla­ustro­rum pon­de­ri­bus­que auri, ar­gen­ti ge­ne­ra­tim ab ip­so scrip­tis ab­sumptum ef­fi­ci­tur. [2] Al­te­rum tan­tum aut in bel­lum pro­xi­mum aut in fu­ga, cum Sa­moth­ra­cen pe­te­ret, dis­si­pa­tum tra­dunt; eoque id mi­ra­bi­lius erat, quod tan­tum pe­cu­niae intra tri­gin­ta an­nos post bel­lum Phi­lip­pi cum Ro­ma­nis par­tim ex fruc­tu me­tal­lo­rum, par­tim ex vec­ti­ga­li­bus aliis coa­cer­va­tum fue­rat. [3] Ita­que ad­mo­dum inops pe­cu­niae Phi­lip­pus, Per­seus contra prae­di­ves bel­la­re cum Ro­ma­nis coe­pit.

[4] Ip­se postre­mo Pau­lus in cur­ru, mag­nam cum dig­ni­ta­te alia cor­po­ris, tum se­nec­ta ip­sa maies­ta­tem prae se fe­rens; post cur­rum in­ter alios il­lustres vi­ros fi­lii duo, Q. Ma­xi­mus et P. Sci­pio; dein­de equi­tes tur­ma­tim et co­hor­tes pe­di­tum suis quae­que or­di­ni­bus. [5] Pe­di­ti in sin­gu­los da­ti cen­te­ni de­na­rii, dup­lex cen­tu­rio­ni, trip­lex equi­ti. Al­te­rum tan­tum pe­di­ti da­tu­rum fuis­se cre­dunt et pro ra­ta aliis, si aut in suffra­gio ho­no­ri eius fa­vis­sent, aut be­nig­ne hac ip­sa sum­ma pro­nun­tia­ta accla­mas­sent.

[6] Sed non Per­seus tan­tum per il­los dies do­cu­men­tum hu­ma­no­rum ca­suum fuit, in ca­te­nis an­te cur­rum vic­to­ris du­cis per ur­bem hos­tium duc­tus, sed etiam vic­tor Pau­lus, auro pur­pu­ra­que ful­gens. [7] Nam duo­bus e fi­liis, quos duo­bus da­tis in adop­tio­nem so­los no­mi­nis, sac­ro­rum fa­mi­liaeque he­re­des re­ti­nue­rat do­mi, mi­nor, duo­de­cim fer­me an­nos na­tus, quin­que die­bus an­te tri­um­phum, maior, quat­tuor­de­cim an­no­rum, tri­duo post tri­um­phum de­ces­sit; [8] quos prae­tex­ta­tos cur­ru ve­hi cum pat­re, si­bi ip­sos si­mi­lis des­ti­nan­tis tri­um­phos, opor­tue­rat. [9] Pau­cis post die­bus da­ta a M. An­to­nio tri­bu­no ple­bis con­tio­ne, cum de suis re­bus ges­tis mo­re ce­te­ro­rum im­pe­ra­to­rum edis­se­re­ret, me­mo­ra­bi­lis eius ora­tio et dig­na Ro­ma­no prin­ci­pe fuit.

ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß


  • 131Ïëó­òàðõ ñîîá­ùà­åò î 750 ñîñóäàõ, âìå­ùàâ­øèõ ïî 3 òàëàí­òà ñåðåá­ðà â ìîíå­òàõ (Ïëó­òàðõ. Ýìè­ëèé Ïàâåë, 32).
  • 132Ñì. òàê­æå íèæå, ãë. 41, 1; ñð.: XLIV, 35, 14; 44, 1—3 è ïðè­ìå÷. 105 ê êí. XLIV.
  • ÈÑÒÎÐÈß ÄÐÅÂÍÅÃÎ ÐÈÌÀ
    1364004413 1364004421 1364004423 1364004541 1364004542 1364004543