Ïåðåâîä Î. Ë. Ëåâèíñêîé.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì, Â. Ì. Ñìèðèíûì.
Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002) Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, A. C. Schlesinger, 1951/1989. ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
40. (1) Âñåãî â òðèóìôå ïðîíåñåíî áûëî çàõâà÷åííîãî çîëîòà è ñåðåáðà íà ñòî äâàäöàòü ìèëëèîíîâ ñåñòåðöèåâ — òàê ñîîáùàåò Âàëåðèé Àíòèàò, íî åñëè ñóäèòü ïî óêàçàííîìó èì æå ÷èñëó ïîâîçîê è âåñó çîëîòà è ñåðåáðà, òî ïîëó÷àåòñÿ, áåç ñîìíåíèÿ, áîëüøå131. (2) Åùå ñòîëüêî æå, ïî ðàññêàçàì, Ïåðñåé ðàñòî÷èë — ëèáî íà âîéíó, ëèáî âî âðåìÿ áåãñòâà íà Ñàìîôðàêèþ, è ýòî òåì óäèâèòåëüíåé, ÷òî òàêèå äåíüãè íàêîïëåíû áûëè âñåãî ëèøü çà òðèäöàòü ëåò, ïðîøåäøèõ ïîñëå âîéíû Ôèëèïïà ñ Ðèìîì, ÷àñòüþ èç äîõîäîâ îò ðóäíèêîâ, ÷àñòüþ èç äðóãèõ ïîñòóïëåíèé. (3) Ñëîâîì, Ôèëèïï, âñòóïàÿ ñ ðèìëÿíàìè â âîéíó, áûë â ñðåäñòâàõ âåñüìà ñòåñíåí, Ïåðñåé æå, íàïðîòèâ, — âåñüìà áîãàò. (4) Øåñòâèå çàìûêàë ñàì Ïàâåë íà êîëåñíèöå, âåëè÷åñòâåííûé îñàíêîé ñâîåé è ñåäèíàìè. Çà êîëåñíèöåþ ñðåäè ïðî÷èõ çíàòíûõ ìóæåé øëè äâîå ñûíîâåé åãî, Êâèíò Ìàêñèì è Ïóáëèé Ñöèïèîí; çà íèìè ñòðîåì äâèãàëèñü òóðìû âñàäíèêîâ è êîãîðòû ïåõîòû. (5) Ïåõîòèíöàì âûäàëè ïî ñòî äåíàðèåâ, öåíòóðèîíàì âäâîå, à âñàäíèêàì âòðîå áîëüøå. Ïîëàãàþò, ÷òî Ïàâåë óäâîèë áû ýòè íàãðàäû, åñëè áû âîèíû íå âîñïðîòèâèëèñü åãî òðèóìôó èëè îáðàäîâàëèñü áû îáúÿâëåííîé âûïëàòå. (6) Íî íå îäèí Ïåðñåé, â öåïÿõ ïðîâåäåííûé ïî âðàæåñêîìó ãîðîäó ïðåä êîëåñíèöåþ ïîáåäèòåëÿ, áûë â ýòè äíè ïîó÷èòåëüíûì ïðèìåðîì ïå÷àëüíîé ïðåâðàòíîñòè ñóäåá ëþäñêèõ, íî è ñàì ïîáåäèòåëü Ïàâåë, áëèñòàâøèé çëàòîì è ïóðïóðîì, òîæå ÿâëÿë ñîáîþ òàêîé æå ïðèìåð, (7) èáî äâîå ñûíîâåé åãî, êîòîðûõ îí îñòàâèë ñåáå, îòäàâ â óñûíîâëåíèå äâóõ äðóãèõ, åäèíñòâåííûå íàñëåäíèêè åãî èìåíè, äîìàøíèõ ñâÿùåííîäåéñòâèé132 è îòå÷åñêîãî èìóùåñòâà, ñêîí÷àëèñü: ìëàäøèé (åìó áûëî ïî÷òè äâåíàäöàòü ëåò) — çà ïÿòü äíåé äî òðèóìôà, à ñòàðøèé, ÷åòûðíàäöàòèëåòíèé, — ÷åðåç òðè äíÿ ïîñëå òðèóìôà. (8) À èõ, åùå îòðîêîâ, äîëæíû áûëè âåçòè íà êîëåñíèöå âìåñòå ñ îòöîì, ÷òîáû îíè è äëÿ ñåáÿ ìå÷òàëè î òàêèõ æå òðèóìôàõ. (9) Íåñêîëüêî äíåé ñïóñòÿ íàðîäíûé òðèáóí Ìàðê Àíòîíèé ñîçâàë ñõîäêó, è òàì Ýìèëèé Ïàâåë ïî ïðèìåðó äðóãèõ ïîëêîâîäöåâ ðàññêàçûâàë î ñâîèõ äåÿíèÿõ — ðå÷ü åãî áûëà äîñòîéíà ðèìñêîãî âîæäÿ è ïàìÿòè ïîòîìêîâ. |
40. Summam omnis captivi auri argentique translati sestertium milliens ducenties fuisse Valerius Antias tradit; qua haud dubie maior aliquanto summa ex numero plaustrorum ponderibusque auri, argenti generatim ab ipso scriptis absumptum efficitur. [2] Alterum tantum aut in bellum proximum aut in fuga, cum Samothracen peteret, dissipatum tradunt; eoque id mirabilius erat, quod tantum pecuniae intra triginta annos post bellum Philippi cum Romanis partim ex fructu metallorum, partim ex vectigalibus aliis coacervatum fuerat. [3] Itaque admodum inops pecuniae Philippus, Perseus contra praedives bellare cum Romanis coepit. [4] Ipse postremo Paulus in curru, magnam cum dignitate alia corporis, tum senecta ipsa maiestatem prae se ferens; post currum inter alios illustres viros filii duo, Q. Maximus et P. Scipio; deinde equites turmatim et cohortes peditum suis quaeque ordinibus. [5] Pediti in singulos dati centeni denarii, duplex centurioni, triplex equiti. Alterum tantum pediti daturum fuisse credunt et pro rata aliis, si aut in suffragio honori eius favissent, aut benigne hac ipsa summa pronuntiata acclamassent. [6] Sed non Perseus tantum per illos dies documentum humanorum casuum fuit, in catenis ante currum victoris ducis per urbem hostium ductus, sed etiam victor Paulus, auro purpuraque fulgens. [7] Nam duobus e filiis, quos duobus datis in adoptionem solos nominis, sacrorum familiaeque heredes retinuerat domi, minor, duodecim ferme annos natus, quinque diebus ante triumphum, maior, quattuordecim annorum, triduo post triumphum decessit; [8] quos praetextatos curru vehi cum patre, sibi ipsos similis destinantis triumphos, oportuerat. [9] Paucis post diebus data a M. Antonio tribuno plebis contione, cum de suis rebus gestis more ceterorum imperatorum edissereret, memorabilis eius oratio et digna Romano principe fuit. |
ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß