История Рима от основания города

Книга XLIII, гл. 7

7. Cre­ten­sium le­ga­tis com­me­mo­ran­ti­bus se quan­tum si­bi im­pe­ra­tum a P. Li­ci­nio con­su­le es­set sa­git­ta­rio­rum in Ma­ce­do­niam mi­sis­se, [2] cum in­ter­ro­ga­ti non in­fi­tia­ren­tur apud Per­sea maio­rem nu­me­rum sa­git­ta­rio­rum suo­rum quam apud Ro­ma­nos mi­li­ta­re, res­pon­sum est, [3] si Cre­ten­ses be­ne ac na­vi­ter des­ti­na­rent po­tio­rem po­pu­li Ro­ma­ni quam re­gis Per­sei ami­ci­tiam ha­be­re, [4] se­na­tum quo­que Ro­ma­num iis tam­quam cer­tis so­ciis res­pon­sum da­tu­rum es­se. In­te­rea nun­tia­rent suis pla­ce­re se­na­tui da­re ope­ram Cre­ten­ses, ut quos mi­li­tes intra prae­si­dia re­gis Per­sei ha­be­rent eos pri­mo quo­que tem­po­re do­mum re­vo­ca­rent.

[5] Cre­ten­si­bus cum hoc res­pon­so di­mis­sis Chal­ci­den­ses vo­ca­ti, quo­rum le­ga­tio ip­so introi­tu mo­vit, quod Mi­cy­thion, prin­ceps eorum, pe­di­bus cap­tus lec­ti­ca est intro­la­tus; [6] ul­ti­mae ne­ces­si­ta­tis ex­templo vi­sa res, in qua ita af­fec­to ex­cu­sa­tio va­le­tu­di­nis aut ne ip­si qui­dem pe­ten­da vi­sa fo­ret aut da­ta pe­ten­ti non es­set. [7] Cum si­bi ni­hil vi­vi re­li­quum prae­ter­quam lin­guam ad dep­lo­ran­das pat­riae suae ca­la­mi­ta­tes prae­fa­tus es­set, ex­po­suit ci­vi­ta­tis pri­mum suae be­ne­fac­ta et ve­te­ra et ea, quae Per­sei bel­lo praes­ti­tis­sent du­ci­bus exer­ci­ti­bus­que Ro­ma­nis; [8] tum quae pri­mo C. Luc­re­tius in po­pu­la­res suos prae­tor Ro­ma­nus su­per­be, ava­re, cru­de­li­ter fe­cis­set, dein­de quae tum cum ma­xi­me L. Hor­ten­sius fa­ce­ret. [9] Quem ad mo­dum om­nia si­bi, etiam iis, quae pa­tian­tur, tris­tio­ra, pa­tien­da es­se du­cant po­tius quam fi­de de­ce­dant, sic, quod ad Luc­re­tium Hor­ten­sium­que at­ti­ne­ret, sci­re tu­tius fuis­se clau­de­re por­tas quam in ur­bem eos ac­ci­pe­re. [10] Qui exclu­sis­sent eos, Ema­thiam, Am­phi­po­lim, Ma­ro­neam, Aenum in­co­lu­mes es­se. Apud se templa om­ni­bus or­namen­tis spo­lia­ta; com­pi­la­ta­que sac­ri­le­giis C. Luc­re­tium na­vi­bus An­tium de­ve­xis­se; li­be­ra cor­po­ra in ser­vi­tu­tem ab­rep­ta; for­tu­nas so­cio­rum po­pu­li Ro­ma­ni di­rep­tas es­se et co­ti­die di­ri­pi. [11] Nam ex insti­tu­to C. Luc­re­ti Hor­ten­sium quo­que in tec­tis hie­me pa­ri­ter at­que aes­ta­te na­va­lis so­cios ha­be­re, et do­mos suas ple­nas tur­ba nau­ti­ca es­se; ver­sa­ri in­ter se, co­niu­ges li­be­ros­que suos, qui­bus ni­hil ne­que di­ce­re pen­si sit ne­que fa­ce­re.