Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà

Êíèãà XLV, ãë. 26

Òèò Ëèâèé. Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà. Òîì III. Ì., èçä-âî «Ëàäîìèð», 2002. Ñâåðåíî ñ èçäàíèåì: Ì., «Íàóêà», 1994.
Ïåðåâîä Î. Ë. Ëåâèíñêîé.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì, Â. Ì. Ñìèðèíûì.
Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002) Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, A. C. Schlesinger, 1951/1989.
ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15

26. (1) Ïîêà âñå ýòî ïðî­èñ­õî­äè­ëî íà Ðîäî­ñå, â Àçèè, â Ìàêåäî­íèè, â Ðèìå, Ëóöèé Àíè­öèé â Èëëè­ðèè, ïîêî­ðèâ, êàê óæå áûëî ñêà­çà­íî, öàðÿ Ãåí­òèÿ, ðàç­ìå­ñòèë ãàð­íè­çîí â Ñêî­ä­ðå, (2) áûâ­øåé öàð­ñêîé ñòî­ëè­öå, ïîñòà­âèâ íà÷àëü­íè­êîì íàä íåþ Ãàáè­íèÿ, à íàä Ðèçî­íîì è Îëü­öè­íè­åì78 (òî áûëè âàæ­íûå äëÿ âîé­íû ãîðî­äà) — Ãàÿ Ëèöè­íèÿ. (3) Ââå­ðèâ Èëëè­ðèþ ýòèì äâî­èì, Àíè­öèé ñàì ñ îñòàâ­øè­ìè­ñÿ ñèëà­ìè äâè­íóë­ñÿ â Ýïèð. Ôàíîòà79 ñäà­ëàñü ïåð­âîé — âñå æèòå­ëè åå âûñû­ïà­ëè íàâñòðå­÷ó â ïîâÿç­êàõ ïðî­ñè­òå­ëåé80. (4) Îñòà­âèâ çäåñü îõðà­íó, Àíè­öèé ïåðå­áðàë­ñÿ â Ìîëîñ­ñèäó81, âçÿë áåç áîÿ âñå ãîðî­äà åå, êðî­ìå Ïàñ­ñà­ðî­íà, Òåê­ìî­íà, Ôèëà­êè è Ãîððåÿ, à ïîòîì ïîøåë íà Ïàñ­ñà­ðîí. (5) Òàì çàïðàâ­ëÿ­ëè Àíòè­íîé è Ôåî­äîò, èçâåñò­íûå áëà­ãî­æå­ëà­òå­ëè Ïåð­ñåÿ è íåíà­âèñò­íè­êè ðèì­ëÿí, ïî ÷üå­ìó íàó­ùå­íèþ âñå ïëå­ìÿ îòëî­æè­ëîñü îò Ðèìà82. (6) Ñîçíà­âàÿ ñîá­ñò­âåí­íóþ âèíó è íå íàäå­ÿñü íà ïðî­ùå­íüå, ýòè äâîå õîòå­ëè áûòü ñ.540 ïîãðå­áå­íû ñî âñå­ìè âìå­ñòå ïîä îáëîì­êà­ìè îò÷èç­íû. Îíè çàïåð­ëè ãîðîä­ñêèå âîðîòà è ïðè­çû­âà­ëè íàðîä ïðåä­ïî­÷åñòü ñìåðòü ðàá­ñòâó. (7) Ïåðå­÷èòü ñòîëü ìîãó­ùå­ñò­âåí­íûì ìóæàì áîÿ­ëèñü, ïîêóäà íàêî­íåö íå çàãî­âî­ðèë íåêèé Ôåî­äîò, þíî­øà òîæå çíàò­íûé; ñòðàõ, âíó­øàå­ìûé ðèì­ëÿ­íà­ìè, îñè­ëèë â íåì ðîáîñòü ïåðåä âëà­ñòÿ­ìè. «Êàêîå áåçóìüå, — ñêà­çàë îí, — âàñ ïîáóæ­äà­åò âñåõ ãðàæ­äàí ïðè­ïó­òû­âàòü ê âèíå äâî­èõ! (8) ß ìíî­ãî ñëû­øàë î òåõ, êòî ïðè­íÿë ñìåðòü çà îò÷èç­íó, íî âîò âïåð­âûå íàøëèñü è ñ÷è­òàþ­ùèå ñïðà­âåä­ëè­âûì, ÷òîáû îò÷èç­íà ïîãèá­ëà çà íèõ! Ïî÷å­ìó áû íå îòâî­ðèòü íàì âîðîòà è íå ïðè­íÿòü òó âëàñòü, ÷òî ïðè­íÿ­òà âñåì êðó­ãîì çåì­íûì?»

(9) Òàêè­ìè ñëî­âà­ìè îí óáåäèë íàðîä; òîãäà Àíòè­íîé è Ôåî­äîò áðî­ñè­ëèñü íà ïåð­âûé æå âðà­æå­ñêèé äîçîð, ïðÿ­ìî ïîä åãî óäà­ðû, è òàê ïîãèá­ëè, à ãîðîä ñäàë­ñÿ ðèì­ëÿ­íàì. (10) Ãëà­âà òåê­ìîí­öåâ Êåôàë áûë ñòîëü æå óïî­ðåí è çàïåð ñâîé ãîðîä; êîãäà ïîãèá îí, Òåê­ìîí áûë ñäàí. Ôèëà­êà è Ãîððåé òàê­æå íå âûíåñ­ëè íàïî­ðà ðèì­ëÿí. (11) Óñìè­ðèâ Ýïèð è ðàç­âåäÿ âîè­íîâ ïî çèì­íèì ñòî­ÿí­êàì â âàæ­íåé­øèõ äëÿ âîé­íû ãîðî­äàõ, Àíè­öèé âîðî­òèë­ñÿ â Èëëè­ðèþ — â Ñêî­ä­ðó, êóäà óæå ÿâè­ëèñü ïÿòü ëåãà­òîâ èç Ðèìà, è óñòðî­èë ñõîä­êó, ñîçâàâ­øè ñòà­ðåé­øèí èç âñåé ïðî­âèí­öèè. (12) Òàì ïî ðåøå­íèþ ñâî­åãî ñîâå­òà îí, âîñ­ñåâ­øè íà òðè­áó­íà­ëå, îáú­ÿâèë, ÷òî ñåíàò è íàðîä ðèì­ñêèé ïîâåëå­âà­þò èëëè­ðèé­öàì áûòü ñâî­áîä­íû­ìè; îí, Ëóöèé Àíè­öèé, ñàì âûâåäåò ãàð­íè­çî­íû èç ãîðî­äîâ è èç êðå­ïî­ñòåé, ãîðîä­ñêèõ è èíûõ. (13) Íå òîëü­êî ñâî­áîä­íû­ìè, íî è íå ïîäàò­íû­ìè áóäóò îòíûíå æèòå­ëè Èññû è Òàâëàí­òèè, à èç äàñ­ñà­ðå­òè­åâ — ïèðó­ñòû è æèòå­ëè Ðèçî­íà è Îëü­öè­íèÿ, èáî âñå îíè îòïà­ëè îò Ãåí­òèÿ åùå â ïîðó åãî ìîãó­ùå­ñòâà83. (14) Äàîð­ñàì òàê­æå äàåò­ñÿ ñâî­áî­äà îò ïîäà­òåé, èáî îíè, îñòà­âèâ Êàðà­âàí­òèÿ84, ñ îðó­æè­åì ïåðå­øëè íà ñòî­ðî­íó ðèì­ëÿí. Ñ æèòå­ëåé Ñêî­ä­ðû, äàñ­ñà­ðåí­öåâ, ñåëå­ïè­òàí­öåâ è ïðî­÷èõ èëëè­ðèé­öåâ ïîäàòü âçè­ìà­åò­ñÿ îòíûíå âïî­ëî­âè­íó ìåíü­øå, ÷åì ïðè öàðå. (15) Çàòåì Àíè­öèé ïîäå­ëèë Èëëè­ðèþ íà òðè ÷àñòè: ïåð­âàÿ — òà, ÷òî âûøå <>85, âòî­ðàÿ — âëà­äå­íèÿ ëàáå­à­òîâ86, òðåòüÿ — æèòå­ëåé Àãðà­âî­íà, Ðèçî­íà, Îëü­öè­íèÿ è èõ ñîñåäåé. Ó÷ðåäèâ â Èëëè­ðèè òàêîé ïîðÿäîê, Ëóöèé Àíè­öèé îòïðà­âèë­ñÿ íà çèì­íþþ ñòî­ÿí­êó â Ïàñ­ñà­ðîí, ÷òî â Ýïè­ðå.

26. Dum haec ibi, alia in Ma­ce­do­nia, alia Ro­mae ge­run­tur, in­te­rim in Il­ly­ri­co L. Ani­cius re­ge Gen­tio, si­cut an­te dic­tum est, in po­tes­ta­tem re­dac­to Scod­rae, [2] quae re­gia fue­rat, prae­si­dio im­po­si­to Ga­bi­nium prae­fe­cit, Rhi­zo­ni et Ol­ci­nio, ur­bi­bus op­por­tu­nis, C. Li­ci­nium. [3] Prae­po­si­tis his Il­ly­ri­co, re­li­quo exer­ci­tu in Epi­rum est pro­fec­tus. Ubi pri­ma Pha­no­te ei de­di­ta est om­ni mul­ti­tu­di­ne cum in­fu­lis ob­viam ef­fu­sa. [4] Hinc prae­si­dio im­po­si­to in Mo­los­si­dem transgres­sus, cui­us om­ni­bus op­pi­dis prae­ter Pas­sa­ro­nem et Tec­mo­nem et Phy­la­cen et Hor­reum re­cep­tis pri­mum ad Pas­sa­ro­nem du­cit. [5] An­ti­nous et Theo­do­tus prin­ci­pes eius ci­vi­ta­tis erant, in­sig­nes et fa­vo­re Per­sei et odio ad­ver­sus Ro­ma­nos; iidem uni­ver­sae gen­ti auc­to­res des­cis­cen­di ab Ro­ma­nis. [6] Hi conscien­tia pri­va­tae no­xae, quia ip­sis nul­la spes ve­niae erat, ut com­mu­ni rui­na pat­riae oppri­me­ren­tur, clau­se­runt por­tas, mul­ti­tu­di­nem ut mor­tem ser­vi­tu­ti prae­po­ne­rent hor­tan­tes. [7] Ne­mo ad­ver­sus prae­po­ten­tis vi­ros his­ce­re aude­bat; tan­dem Theo­do­tus qui­dam, no­bi­lis et ip­se adu­les­cens, cum maior a Ro­ma­nis me­tus ti­mo­rem a prin­ci­pi­bus suis vi­cis­set,

«Quae vos ra­bies» in­quit «agi­tat, qui duo­rum ho­mi­num no­xae ci­vi­ta­tem ac­ces­sio­nem fa­ci­tis? [8] Equi­dem pro pat­ria qui le­tum op­pe­tis­sent, sae­pe fan­do audi­vi; qui pat­riam pro se pe­ri­re aequ­um cen­se­rent, hi pri­mi in­ven­ti sunt. Quin ape­ri­mus por­tas et im­pe­rium ac­ci­pi­mus, quod or­bis ter­ra­rum ac­ce­pit?»

[9] Haec di­cen­tem cum mul­ti­tu­do se­que­re­tur, An­ti­nous et Theo­do­tus in pri­mam sta­tio­nem hos­tium in­ru­pe­runt at­que ibi of­fe­ren­tes se ip­si vol­ne­ri­bus in­ter­fec­ti; urbs de­di­ta est Ro­ma­nis. [10] Si­mi­li per­ti­na­cia Cepha­li prin­ci­pis clau­sum Tec­mo­nem ip­so in­ter­fec­to per de­di­tio­nem re­ce­pit. Nec Phy­la­ce nec Hor­reum op­pug­na­tio­nem tu­le­runt. [11] Pa­ca­ta Epi­ro di­vi­sis­que in hi­ber­na co­piis per op­por­tu­nas ur­bes, reg­res­sus ip­se in Il­ly­ri­cum Scod­rae, quo quin­que le­ga­ti ab Ro­ma ve­ne­rant, evo­ca­tis ex to­ta pro­vin­cia prin­ci­pi­bus con­ven­tum ha­buit. [12] Ibi pro tri­bu­na­li pro­nun­tia­vit de sen­ten­tia con­si­lii se­na­tum po­pu­lum­que Ro­ma­num Il­ly­rios es­se li­be­ros iube­re; prae­si­dia ex om­ni­bus op­pi­dis, ar­ci­bus, cas­tel­lis se­se de­duc­tu­rum. [13] Non so­lum li­be­ros, sed etiam im­mu­nes fo­re Is­sen­ses et Tau­lan­tios, Das­sa­re­tio­rum Pi­rus­tas, Rhi­zo­ni­tas, Ol­ci­nia­tas, quod in­co­lu­mi Gen­tio ad Ro­ma­nos de­fe­cis­sent. [14] Daor­sis quo­que im­mu­ni­ta­tem da­re, quod re­lic­to Ca­ra­van­tio cum ar­mis ad Ro­ma­nos tran­sis­sent. Scod­ren­si­bus et Das­sa­ren­si­bus et Se­le­pi­ta­nis ce­te­ris­que Il­ly­riis vec­ti­gal di­mi­dium eius, quod re­gi pe­pen­dis­sent, im­po­si­tum. [15] In­de in tres par­tes Il­ly­ri­cum di­vi­sit. Unam eam fe­cit, quae sup­ra Pis­tam est, al­te­ram La­bea­tas om­nis, ter­tiam Ag­ra­vo­ni­tas et Rhi­zo­ni­tas et Ol­ci­nia­tas ac­co­las­que eorum. Hac for­mu­la dic­ta Il­ly­ri­co ip­se in­de Epi­ri Pas­sa­ro­nem in hi­ber­na re­dit.

ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß


  • 78Î âçÿ­òèè Ëóöè­åì Àíè­öè­åì Ñêî­ä­ðû è ñäà­÷å öàðÿ Ãåí­òèÿ ñì.: XLIV, 31. Îëü­öè­íèé è Ðèçîí — ïðè­ìîð­ñêèå ãîðî­äà Èëëè­ðèè: ïåð­âûé — þãî-çàïàä­íåå Ñêî­ä­ðû, âòî­ðîé — ó ñîâð. çàëè­âà Êîòî­ðî (â Þãî­ñëà­âèè); ñð. òàê­æå íèæå, § 13.
  • 79Ôàíîòà — óêðåï­ëåí­íûé ãîðîä â Õàî­íèè. Ñð.: XLIII, 21, 4.
  • 80«Ïîâÿç­êè ìîëÿ­ùèõ» (ñîáñòâ. «èíôó­ëû») — íàëîá­íûå ïîâÿç­êè èç áåëîé èëè êðàñ­íîé øåð­ñòè, íàäå­âàâ­øè­å­ñÿ æðå­öà­ìè, à òàê­æå ìîëÿ­ùè­ìè î çàùè­òå èëè î ìèðå.
  • 81Ñì. ïðè­ìå÷. 38 ê êí. XXXII.
  • 82Ïàñ­ñà­ðîí (â 12 êì îò ñîâð. ßííè­íû â Ãðå­öèè) — ðåëè­ãè­îç­íûé öåíòð ìîëîñ­ñîâ — ãëàâ­íî­ãî ïëå­ìå­íè Ýïè­ðà. Ôåî­äîò (íå ïóòàòü ñ ðîäî­ñ­öåì Ôåî­äî­òîì — ñð. âûøå, ïðè­ìå÷. 75) — ýïè­ðåö, ïûòàâ­øèé­ñÿ â 170 ã. äî í. ý. çàõâà­òèòü è âûäàòü Ïåð­ñåþ ðèì­ñêî­ãî êîí­ñó­ëà Àâëà Ãîñòè­ëèÿ (ñì.: Ïîëè­áèé, XXVII, 16, 3; XXX, 7, 2—4).
  • 83Îá Èññå ñì. ïðè­ìå÷. 148 ê êí. XXXI; î äàñ­ñà­ðå­òè­ÿõ ñì. ïðè­ìå÷. 134 ê òîé æå êíè­ãå. Òàâëàí­òèè — èëëè­ðèé­ñêîå ïëå­ìÿ, îáè­òàâ­øåå â Þãî-Çàïàä­íîé Äàë­ìà­öèè. Ïèðó­ñòû îáè­òà­ëè â ãîðàõ ñîâð. Ñåâåð­íîé Àëáà­íèè è ñîâð. ×åð­íî­ãî­ðèè.
  • 84Äàîð­ñû îáè­òà­ëè áëèç Ðèçî­íà. Êàðà­âàí­òèé — áðàò öàðÿ Ãåí­òèÿ.
  • 85Òåêñò íåèñ­ïðà­âåí. Ìàäâèã ïðåä­ëà­ãàë êîíú­åê­òó­ðó «çà Èññîé».
  • 86Î ëàáå­à­òàõ ñì. ïðè­ìå÷. 95 ê êí. XLIII.
  • ÈÑÒÎÐÈß ÄÐÅÂÍÅÃÎ ÐÈÌÀ
    1364004323 1364004404 1364004409 1364004527 1364004528 1364004529