Ïåðåâîä Ì. Å. Ñåðãååíêî.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Â. Ì. Ñìèðèíûì, Ã. Ï. ×èñòÿêîâûì è Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì. Ðåäàêòîð êîììåíòàðèåâ —
Ðåä. ïåðåâîäà è êîììåíòàðèåâ (èçä. 1991) Â. Ì. Ñìèðèí. Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002)
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, F. G. Moore, 1950/1995. ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
7. (1)  êîíöå ýòîãî ãîäà íà òðèäöàòü ÷åòâåðòûé äåíü ïî îòïëûòèè èç Òàððàêîíà39 ïðèáûë â Ðèì ëåãàò Ñöèïèîíà Ãàé Ëåëèé; îí âîøåë â Ãîðîä, âåäÿ çà ñîáîé ñòðîåì ïëåííûõ40; ñáåæàëñÿ íàðîä. (2) Íà ñëåäóþùèé äåíü îí äîëîæèë ñåíàòó: Íîâûé Êàðôàãåí41, ãëàâíûé ãîðîä Èñïàíèè, âçÿò çà îäèí äåíü; îòïàâøèå îò Ðèìà ãîðîäà âíîâü ïåðåøëè íà åãî ñòîðîíó, çàêëþ÷åí ñîþç ñ íîâûìè. (3) Îò ïëåííûõ óçíàëè ïî÷òè òî æå ñàìîå, ÷òî áûëî èçâåñòíî èç ïèñåì Ìàðêà Âàëåðèÿ Ìåññàëû; ñåíàòîðîâ î÷åíü âñòðåâîæèë ïåðåõîä Ãàçäðóáàëà â Èòàëèþ: ñòðàíà ñ òðóäîì âûäåðæèâàëà íàòèñê è îäíîãî Ãàííèáàëà. (4)  íàðîäíîì ñîáðàíèè Ëåëèé ðàññêàçàë òî æå ñàìîå. Ñåíàò íàçíà÷èë äåíü áëàãîäàðñòâåííîãî ìîëåáíà çà óñïåõè Ñöèïèîíà è âåëåë Ëåëèþ êàê ìîæíî ñêîðåå âîçâðàùàòüñÿ ñî ñâîèìè êîðàáëÿìè42 â Èñïàíèþ. (5) ß îòíåñ, êàê è ìíîãèå, ê ýòîìó ãîäó âçÿòèå Íîâîãî Êàðôàãåíà, õîòÿ è çíàþ, ÷òî íåêîòîðûå óïîìèíàþò åãî ïîä ñëåäóþùèì43, (6) íî ìíå êàæåòñÿ íåâåðîÿòíûì, ÷òîáû Ñöèïèîí ïðîâåë öåëûé ãîä â ïîëíîì áåçäåéñòâèè. (7)  ìàðòîâñêèå èäû, êîãäà âñòóïèëè â äîëæíîñòü êîíñóëû Êâèíò Ôàáèé Ìàêñèì (èçáðàííûé â ïÿòûé ðàç) è Êâèíò Ôóëüâèé Ôëàêê (â ÷åòâåðòûé), èì îáîèì ïðîâèíöèåé íàçíà÷åíà áûëà Èòàëèÿ, íî âëàñòü èõ áûëà ðàçäåëåíà: Ôàáèé äîëæåí áûë âîåâàòü ïîä Òàðåíòîì, Ôóëüâèé — â Ëóêàíèè è Áðóòòèè [209 ã.]. (8) Ìàðêó Êëàâäèþ ïðîäëèëè âëàñòü íà ãîä; ïðåòîðû æåðåáüåâêîé ðàçäåëèëè ìåæäó ñîáîþ îáÿçàííîñòè: Ãàé Ãîñòèëèé Òóáóë ñòàë ãîðîäñêèì ïðåòîðîì, Ëóöèé Âåòóðèé Ôèëîí ïîëó÷èë â âåäåíèå äåëà èíîñòðàíöåâ è Ãàëëèþ44; Òèò Êâèíöèé Êðèñïèí — Êàïóþ, Ãàé Àâðóíêóëåé — Ñàðäèíèþ. (9) Âîéñêî áûëî òàê ðàçäåëåíî ïî ïðîâèíöèÿì: Ôóëüâèé ïîëó÷àåò äâà ëåãèîíà, áûâøèõ ó Ìàðêà Âàëåðèÿ Ëåâèíà â Ñèöèëèè; Êâèíò Ôàáèé — íàõîäèâøèåñÿ â Ýòðóðèè ïîä êîìàíäîé Ãàÿ Êàëüïóðíèÿ; âîéñêî, ñòîÿâøåå â Ãîðîäå, îòïðàâëÿåòñÿ â Ýòðóðèþ; (10) Ãàé Êàëüïóðíèé îñòàåòñÿ â ýòîé ïðîâèíöèè è âåäàåò òàì âîéñêîì; Òèò Êâèíêöèé ïîëó÷àåò Êàïóþ è âîéñêî, ÷òî áûëî ó Êâèíòà Ôóëüâèÿ. (11) Ãàé Ãîñòèëèé45 ïîëó÷àåò îò ïðîïðåòîðà Ãàÿ Ëåòîðèÿ åãî ïðîâèíöèþ è âîéñêî, ñòîÿùåå â Àðèìèíå; Ìàðêó Ìàðöåëëó îñòàâëåíû ëåãèîíû, ñ êîòîðûìè îí âîåâàë, áóäó÷è êîíñóëîì. (12) Ìàðêó Âàëåðèþ è Ëóöèþ Öèíöèþ (èì ñ.280 ïðîäëèëè êîìàíäîâàíèå â Ñèöèëèè) äàíî âîéñêî, ñðàæàâøååñÿ ïîä Êàííàìè, è ïðèêàçàíî ïîïîëíèòü åãî óöåëåâøèìè ñîëäàòàìè èç ëåãèîíîâ Ãíåÿ Ôóëüâèÿ46. (13) Îíè áûëè ðàçûñêàíû è îòïðàâëåíû êîíñóëàìè â Ñèöèëèþ; îíè ñëóæèëè çäåñü, îòìå÷åííûå òàêèì æå ïîçîðîì, êàê è ñîëäàòû, ñðàæàâøèåñÿ ïîä Êàííàìè, è áûâøèå ñîëäàòû ïðåòîðà Ãíåÿ Ôóëüâèÿ, êîòîðûõ ðàçãíåâàâøèéñÿ íà íèõ çà òàêîå æå áåãñòâî ñåíàò òîæå îòïðàâèë òóäà. (14) Ãàþ Àâðóíêóëåþ îñòàâëåíû â Ñàðäèíèè òå ëåãèîíû, ñ êîòîðûìè Ïóáëèé Âîëüñîí óäåðæèâàë ýòó ïðîâèíöèþ. (15) Ïóáëèþ Ñóëüïèöèþ âåëåíî ñ òåì æå ëåãèîíîì47 è òåì æå ôëîòîì óäåðæèâàòü Ìàêåäîíèþ; âëàñòü åìó ïðîäëèëè íà ãîä. Òðèäöàòü êâèíêâåðåì ïðèêàçàíî îòïðàâèòü èç Ñèöèëèè ïîä Òàðåíò ê êîíñóëó Êâèíòó Ôàáèþ; (16) îñòàëüíîé ôëîò ñåíàòó óãîäíî îòïðàâèòü â Àôðèêó çà äîáû÷åé, ñ òåì ÷òîáû Ìàðê Âàëåðèé Ëåâèí èì êîìàíäîâàë ñàì èëè ïîñëàë áû Ëóöèÿ Öèíöèÿ ëèáî Ìàðêà Âàëåðèÿ Ìåññàëó — êàê çàõî÷åò. (17)  Èñïàíèè âñå îñòàåòñÿ áåç ïåðåìåí; Ñöèïèîíó è Ñèëàíó âëàñòü ïðîäëèëè íå íà ãîä, à äî òåõ ïîð, ïîêà èõ íå îòçîâåò ñåíàò48. Òàê ðàñïðåäåëåíû áûëè íà ýòîò ãîä âîéñêà è ïðîâèíöèè. |
7. Exitu anni huius C. Laelius legatus Scipionis die quarto et tricensimo quam a Tarracone profectus erat Romam venit; isque cum agmine captivorum ingressus urbem magnum concursum hominum fecit. [2] Postero die in senatum introductus captam Carthaginem, caput Hispaniae, uno die, receptasque aliquot urbes quae defecissent novasque in societatem adscitas exposuit. [3] Ex captivis comperta iis fere congruentia quae in litteris fuerant M. Valerii Messallae. Maxime movit patres Hasdrubalis transitus in Italiam, vix Hannibali atque eius armis obsistentem. [4] Productus et in contionem Laelius eadem edisseruit. Senatus ob res feliciter a P. Scipione gestas supplicationem in unum diem decrevit; C. Laelium primo quoque tempore cum quibus venerat navibus redire in Hispaniam iussit. — [5] Carthaginis expugnationem in hunc annum contuli multis auctoribus, haud nescius quosdam esse qui anno insequenti captam tradiderint, [6] quod mihi minus simile veri visum est annum integrum Scipionem nihil gerundo in Hispania consumpsisse. [7] Q. Fabio Maximo quintum, Q. Fulvio Flacco quartum consulibus, idibus Martiis, quo die magistratum inierunt, Italia ambobus provincia decreta, regionibus tamen partitum imperium: Fabius ad Tarentum, Fulvius in Lucanis ac Bruttiis rem gereret. M. Claudio prorogatum in annum imperium. [8] Praetores sortiti provincias, C. Hostilius Tubulus urbanam, L. Veturius Philo peregrinam cum Gallia, T. Quinctius Crispinus Capuam, C. Aurunculeius Sardiniam. [9] Exercitus ita per provincias divisi: Fulvio duae legiones quas in Sicilia M. Valerius Laevinus haberet, Q. Fabio, quibus in Etruria C. Calpurnius praefuisset; urbanus exercitus ut in Etruriam succederet; [10] C. Calpurnius eidem praeesset provinciae exercituique; Capuam exercitumque quem Q. Fulvius habuisset T. Quinctius obtineret. [11] C. Hostilius ab C. Laetorio propraetore provinciam exercitumque qui tum Arimini erat acciperet. M. Marcello quibus consul rem gesserat legiones decretae. [12] M. Valerio cum L. Cincio — iis quoque enim prorogatum in Sicilia imperium — Cannensis exercitus datus, eumque supplere ex militibus qui ex legionibus Cn. Fulvi superessent iussi. [13] Conquisitos eos consules in Siciliam miserunt; additaque eadem militiae ignominia sub qua Cannenses militabant quique ex praetoris Cn. Fulvi exercitu ob similis iram fugae missi eo ab senatu fuerant. [14] C. Aurunculeio eaedem in Sardinia legiones quibus P. Manlius Volso eam provinciam obtinuerat decretae. [15] P. Sulpicio eadem legione eademque classe Macedoniam obtinere iusso prorogatum in annum imperium. Triginta quinqueremes ex Sicilia Tarentum ad Q. Fabium consulem mitti iussae; [16] cetera classe placere praedatum in Africam aut ipsum M. Valerium Laevinum traicere, aut mittere seu L. Cincium seu M. Valerium Messallam vellet. [17] Nec de Hispania quicquam mutatum, nisi quod non in annum Scipioni Silanoque, sed donec revocati ab senatu forent, prorogatum imperium est. Ita provinciae exercituumque in eum annum partita imperia. |
ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß