Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà

Êíèãà XLIV, ãë. 1

Òèò Ëèâèé. Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà. Òîì III. Ì., èçä-âî «Ëàäîìèð», 2002. Ñâåðåíî ñ èçäàíèåì: Ì., «Íàóêà», 1994.
Ïåðåâîä Î. Ë. Ëåâèíñêîé.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì, Â. Ì. Ñìèðèíûì.
Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002) Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, A. C. Schlesinger, 1951/1989.
ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

ò. III, ñ. 487 1. (1) Âñå ýòî ïðî­èçî­øëî çèìîé, à ñ ïðè­õî­äîì âåñ­íû èç Ðèìà â Áðóí­äè­çèé ïðè­áûë Êâèíò Ìàð­öèé Ôèëèïï1 ñ ïÿòüþ òûñÿ­÷à­ìè âîè­íîâ, ïðåä­íà­çíà­÷åí­íûõ äëÿ ïîïîë­íå­íèÿ ìàêåäîí­ñêèõ ëåãè­î­íîâ. (2) Çà íèì êàê âîé­ñêî­âûå òðè­áó­íû2 ñëå­äî­âà­ëè Ìàðê Ïîïè­ëèé, ìóæ êîí­ñóëü­ñêî­ãî çâà­íèÿ3, è äðó­ãèå þíî­øè, íå ìåíåå âûñî­êî­ðîä­íûå. (3) Òîãäà æå â Áðóí­äè­çèé ïðè­áûë è ïðå­òîð Ãàé Ìàð­öèé Ôèãóë4 — åìó äîñòà­ëîñü íà÷àëü­ñò­âî­âàòü íàä ôëî­òîì; âñå âìå­ñòå âûñòó­ïè­ëè îíè èç Èòà­ëèè, íà äðó­ãîé äåíü äîñòèã­ëè Êîð­êè­ðû, à íà òðå­òèé — Àêòèÿ, àêàð­íàí­ñêîé ãàâà­íè. (4) Îòñþäà êîí­ñóë, âûñà­äèâ­øèñü ó Àìáðà­êèè, ñóøåþ íàïðà­âèë­ñÿ â Ôåñ­ñà­ëèþ, à ïðå­òîð, îáîé­äÿ âîêðóã Ëåâ­êà­òû, âîøåë â Êîðèíô­ñêèé çàëèâ è, îñòà­âèâ­øè êîðàá­ëè â Êðå­óñå, ñàì ïîñïå­øèë ÷åðåç Áåî­òèþ â Õàë­êèäó ê ôëîòó (íàëåã­êå — äåíü ïóòè).

(5)  ýòî âðå­ìÿ Àâë Ãîñòè­ëèé ñòî­ÿë ëàãå­ðåì â Ôåñ­ñà­ëèè ïîä­ëå Ïàëå­ôàð­ñà­ëà; îí, õîòü íè÷åì íà âîéíå íå îòëè­÷èë­ñÿ, íî âîè­íîâ îòó÷èë îò ðàñ­ïó­ùåí­íî­ñòè è ñâîå­âî­ëèÿ, äåð­æàë èõ â ñòðî­ãî­ñòè è î ñîþç­íè­êàõ çàáî­òèë­ñÿ äîá­ðî­ñî­âåñò­íî, çàùè­ùàÿ îò âñÿ­êîé íåñïðà­âåä­ëè­âî­ñòè. (6) Ïðî­ñëû­øàâ, ÷òî ïðè­áû­âà­åò ïðå­åì­íèê, îí ñäå­ëàë òùà­òåëü­íûé ñìîòð âîé­ñêó è âûâåë åãî ïðè ïîë­íîì ïàðà­äå íàâñòðå­÷ó êîí­ñó­ëó. (7) È ïåð­âàÿ èõ âñòðå­÷à ïðî­øëà, êàê ïîäî­áà­ëî äîñòî­èí­ñòâó îáî­èõ è çâà­íèþ ðèì­ñêèõ ãðàæ­äàí; äà è ïîòîì, (8) ïîñêîëü­êó ïðî­êîí­ñóë îñòàë­ñÿ ïðè âîé­ñêå, îíè äåé­ñò­âî­âà­ëè â ïîë­íîì ñîãëà­ñèè.

(9) Íåñêîëü­êî äíåé ñïó­ñòÿ êîí­ñóë äåð­æàë ðå÷ü ïåðåä âîèí­ñò­âîì. (10) Ñïåð­âà îí ïîìÿ­íóë Ïåð­ñå­å­âû çëî­äå­ÿ­íèÿ — áðà­òî­óáèé­ñòâî è çàìûø­ëåí­íîå áûëî îòöå­óáèé­ñòâî5, ïðå­ñòóï­íûé çàõâàò öàð­ñêîé âëà­ñòè, ïðî­÷èå îòðàâ­ëå­íèÿ è óáèé­ñòâà, áåñ­÷åñò­íûå êîç­íè ïðî­òèâ Ýâìå­íà, îáèäû, íàíå­ñåí­íûå ðèì­ñêî­ìó íàðî­äó, ðàçî­ðå­íèå ñîþç­íè­êîâ âîïðå­êè äîãî­âî­ðó.

À íàñêîëü­êî âñå ýòî, ñêà­çàë îí, ïðî­òèâ­íî áîãàì, Ïåð­ñåé ñàì óçíà­åò â èñõî­äå çàòå­ÿí­íîé èì âîé­íû, (11) èáî áåñ­ñìåðò­íûì ëþáåç­íû áëà­ãî­÷å­ñòüå è âåð­íîñòü, êîè­ìè äîñòèã ñâî­åãî âåëè­÷èÿ ðèì­ñêèé íàðîä. (12) Ïîòîì Êâèíò Ìàð­öèé ñðàâ­íèë ñèëû ðèì­ñêî­ãî íàðî­äà, óæå âëà­äå­þ­ùå­ãî âñåì êðó­ãîì çåì­íûì, ñ ñèëà­ìè ìàêåäî­íÿí; ñðàâ­íèë îí è âîé­ñêî ñ âîé­ñêîì: óæ êàê âåëè­êè áûëè ïîë­÷è­ùà è Ôèëèï­ïà, è Àíòèî­õà, à ðèì­ëÿíå ñïðàâ­ëÿ­ëèñü ñ íèìè ñèëà­ìè, íå áî́ëüøè­ìè íûíåø­íèõ.

1. Prin­ci­pio ve­ris, quod hie­mem eam, qua haec ges­ta sunt, in­se­cu­tum est, ab Ro­ma pro­fec­tus Q. Mar­cius Phi­lip­pus con­sul cum quin­que mi­li­bus mi­li­tum, quos in supple­men­tum le­gio­num se­cum traiec­tu­rus erat, Brun­di­sium per­ve­nit. [2] M. Po­pi­lius con­su­la­ris et alii pa­ri no­bi­li­ta­te adu­les­cen­tes tri­bu­ni mi­li­tum in Ma­ce­do­ni­cas le­gio­nes con­su­lem se­cu­ti sunt. [3] Per eos dies et C. Mar­cius Fi­gu­lus prae­tor, cui clas­sis pro­vin­cia eve­ne­rat, Brun­di­sium ve­nit; et si­mul ex Ita­lia pro­fec­ti Cor­cy­ram al­te­ro die, ter­tio Ac­tium, Acar­na­niae por­tum, te­nue­runt. [4] In­de con­sul ad Ambra­ciam eg­res­sus iti­ne­re ter­restri pe­tit Thes­sa­liam; prae­tor su­pe­ra­to Leu­ca­ta Co­rin­thi­um si­num in­vec­tus et Creu­sae re­lic­tis na­vi­bus ter­ra et ip­se per me­diam Boeo­tiam — diei uni­us ex­pe­di­to iter est — Chal­ci­dem ad clas­sem con­ten­dit.

[5] Castra eo tem­po­re A. Hos­ti­lius in Thes­sa­lia cir­ca Pa­lae­phar­sa­lum ha­be­bat, si­cut nul­la re bel­li­ca me­mo­ra­bi­li ges­ta, ita ad in­ten­tam mi­li­ta­rem dis­cip­li­nam ab ef­fu­sa li­cen­tia for­ma­to mi­li­te et so­ciis cum fi­de cul­tis et ab om­ni ge­ne­re iniu­riae de­fen­sis. [6] Audi­to suc­ces­so­ris ad­ven­tu cum ar­ma vi­ros equos cum cu­ra inspe­xis­set, or­na­to exer­ci­tu ob­viam ve­nien­ti con­su­li pro­ces­sit. [7] Et pri­mus eorum congres­sus ex dig­ni­ta­te ip­so­rum ac Ro­ma­ni no­mi­nis, et in re­bus dein­de ge­ren­dis — [8] pro­con­sul enim ad exer­ci­tum man­sit — sum­ma con­cor­dia fuit.

[9] Pau­cis post die­bus con­sul con­tio­nem apud mi­li­tes ha­buit. [10] Or­sus a par­ri­ci­dio Per­sei per­pet­ra­to in frat­rem, co­gi­ta­to in pa­ren­tem, adie­cit post sce­le­re par­tum reg­num ve­ne­fi­cia, cae­des, lat­ro­ci­nio ne­fan­do pe­ti­tum Eume­nen, iniu­rias in po­pu­lum Ro­ma­num, di­rep­tio­nes so­cia­rum ur­bium contra foe­dus. Ea om­nia quam diis quo­que in­vi­sa es­sent, sen­su­rum in exi­tu re­rum sua­rum: [11] fa­ve­re enim pie­ta­ti fi­dei­que deos, per quae po­pu­lus Ro­ma­nus ad tan­tum fas­ti­gii ve­ne­rit. [12] Vi­res dein­de po­pu­li Ro­ma­ni, iam ter­ra­rum or­bem complec­ten­tis, cum vi­ri­bus Ma­ce­do­niae, exer­ci­tus cum exer­ci­ti­bus com­pa­ra­vit: quan­to maio­res Phi­lip­pi An­tio­chi­que opes non maio­ri­bus co­piis frac­tas es­se?

ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß


  • 1Î íåì ñð.: XLII, 37—47; 56, 7; î ÷èñ­ëå ñîë­äàò: XLIII, 12, 3 è ïðè­ìå÷. 74 ê êí. XLII.
  • 2Ñð. âûøå: XLIII, 12, 7, à òàê­æå ïðè­ìå÷. 75 ê êí. XLII.
  • 3Ñì.: XLII, 22, 7.
  • 4Âåðî­ÿò­íî, äâîþ­ðîä­íûé áðàò êîí­ñó­ëà Êâèí­òà Ìàð­öèÿ Ôèëèï­ïà. Ñð. âûøå: XLIII, 11, 7—9, à òàê­æå: Ïîëè­áèé, XXVIII, 16, 3.
  • 5Î ïðî­èñ­êàõ Ïåð­ñåÿ ïðî­òèâ áðà­òà è î åãî óáèé­ñòâå ñì. âûøå: XL, 5—16, 20—24. Ðàñ­ñêà­çû­âàÿ î ñìåð­òè öàðÿ Ôèëèï­ïà V, Ëèâèé ïðÿ­ìî íå ãîâî­ðèò î çàãî­âî­ðå ïðî­òèâ íåãî, íî âðà÷ Ôèëèï­ïà áûë ïîä­êóï­ëåí Ïåð­ñå­åì — ñì.: XL, 56, 9 è äàëåå.
  • ÈÑÒÎÐÈß ÄÐÅÂÍÅÃÎ ÐÈÌÀ
    1364004323 1260010223 1327007031 1364004402 1364004403 1364004404