История Рима от основания города

Книга XLIV, гл. 1

1. Prin­ci­pio ve­ris, quod hie­mem eam, qua haec ges­ta sunt, in­se­cu­tum est, ab Ro­ma pro­fec­tus Q. Mar­cius Phi­lip­pus con­sul cum quin­que mi­li­bus mi­li­tum, quos in supple­men­tum le­gio­num se­cum traiec­tu­rus erat, Brun­di­sium per­ve­nit. [2] M. Po­pi­lius con­su­la­ris et alii pa­ri no­bi­li­ta­te adu­les­cen­tes tri­bu­ni mi­li­tum in Ma­ce­do­ni­cas le­gio­nes con­su­lem se­cu­ti sunt. [3] Per eos dies et C. Mar­cius Fi­gu­lus prae­tor, cui clas­sis pro­vin­cia eve­ne­rat, Brun­di­sium ve­nit; et si­mul ex Ita­lia pro­fec­ti Cor­cy­ram al­te­ro die, ter­tio Ac­tium, Acar­na­niae por­tum, te­nue­runt. [4] In­de con­sul ad Ambra­ciam eg­res­sus iti­ne­re ter­restri pe­tit Thes­sa­liam; prae­tor su­pe­ra­to Leu­ca­ta Co­rin­thi­um si­num in­vec­tus et Creu­sae re­lic­tis na­vi­bus ter­ra et ip­se per me­diam Boeo­tiam — diei uni­us ex­pe­di­to iter est — Chal­ci­dem ad clas­sem con­ten­dit.

[5] Castra eo tem­po­re A. Hos­ti­lius in Thes­sa­lia cir­ca Pa­lae­phar­sa­lum ha­be­bat, si­cut nul­la re bel­li­ca me­mo­ra­bi­li ges­ta, ita ad in­ten­tam mi­li­ta­rem dis­cip­li­nam ab ef­fu­sa li­cen­tia for­ma­to mi­li­te et so­ciis cum fi­de cul­tis et ab om­ni ge­ne­re iniu­riae de­fen­sis. [6] Audi­to suc­ces­so­ris ad­ven­tu cum ar­ma vi­ros equos cum cu­ra inspe­xis­set, or­na­to exer­ci­tu ob­viam ve­nien­ti con­su­li pro­ces­sit. [7] Et pri­mus eorum congres­sus ex dig­ni­ta­te ip­so­rum ac Ro­ma­ni no­mi­nis, et in re­bus dein­de ge­ren­dis — [8] pro­con­sul enim ad exer­ci­tum man­sit — sum­ma con­cor­dia fuit.

[9] Pau­cis post die­bus con­sul con­tio­nem apud mi­li­tes ha­buit. [10] Or­sus a par­ri­ci­dio Per­sei per­pet­ra­to in frat­rem, co­gi­ta­to in pa­ren­tem, adie­cit post sce­le­re par­tum reg­num ve­ne­fi­cia, cae­des, lat­ro­ci­nio ne­fan­do pe­ti­tum Eume­nen, iniu­rias in po­pu­lum Ro­ma­num, di­rep­tio­nes so­cia­rum ur­bium contra foe­dus. Ea om­nia quam diis quo­que in­vi­sa es­sent, sen­su­rum in exi­tu re­rum sua­rum: [11] fa­ve­re enim pie­ta­ti fi­dei­que deos, per quae po­pu­lus Ro­ma­nus ad tan­tum fas­ti­gii ve­ne­rit. [12] Vi­res dein­de po­pu­li Ro­ma­ni, iam ter­ra­rum or­bem complec­ten­tis, cum vi­ri­bus Ma­ce­do­niae, exer­ci­tus cum exer­ci­ti­bus com­pa­ra­vit: quan­to maio­res Phi­lip­pi An­tio­chi­que opes non maio­ri­bus co­piis frac­tas es­se?