История Рима от основания города

Книга XLV, гл. 22

22. «. . . est. Pec­ca­ve­ri­mus­ne ad­huc du­bium est; poe­nas, ig­no­mi­nias om­nes iam pa­ti­mur. An­tea, Car­tha­gi­nien­si­bus vic­tis, Phi­lip­po, An­tio­cho su­pe­ra­tis, cum Ro­mam ve­nis­se­mus, ex pub­li­co hos­pi­tio in cu­riam gra­tu­la­tum vo­bis, pat­res conscrip­ti, ex cu­ria in Ca­pi­to­lium ad deos vestros do­na fe­ren­tes as­cen­de­ba­mus; [2] nunc ex sor­di­do de­ver­so­rio, vix mer­ce­de re­cep­ti ac pro­pe hos­tium mo­re extra ur­bem ma­ne­re ius­si, in hoc squa­lo­re ve­ni­mus in cu­riam Ro­ma­nam Rho­dii, quos pro­vin­ciis nu­per Ly­cia at­que Ca­ria, quos prae­miis at­que ho­no­ri­bus amplis­si­mis do­nas­tis.

[3] Et Ma­ce­do­nas Il­ly­rios­que li­be­ros es­se, ut audi­mus, iube­tis, cum ser­vie­rint, an­te­quam vo­bis­cum bel­la­rent — [4] nec cui­us­quam for­tu­nae in­vi­de­mus, im­mo ag­nos­ci­mus cle­men­tiam po­pu­li Ro­ma­ni; — Rho­dios, qui ni­hil aliud quam quie­ve­runt hoc bel­lo, hos­tes ex so­ciis fac­tu­ri es­tis? [5] Cer­te iidem vos es­tis Ro­ma­ni, qui ideo fe­li­cia bel­la vestra es­se, quia ius­ta sint, prae vo­bis fer­tis, nec tam exi­tu eorum, quod vin­ca­tis, quam prin­ci­piis, quod num­quam si­ne cau­sa sus­ci­pia­tis, glo­ria­mi­ni. [6] Mes­sa­na in Si­ci­lia op­pug­na­ta Car­tha­gi­nien­ses, Athe­nae op­pug­na­tae et Grae­cia in ser­vi­tu­tem pe­ti­ta et adiu­tus Han­ni­bal pe­cu­nia auxi­liis Phi­lip­pum hos­tem fe­ce­runt. [7] An­tio­chus ip­se ultro ab Aeto­lis, hos­ti­bus vestris, ac­cer­si­tus, ex Asia clas­se in Grae­ciam traie­cit; De­met­ria­de et Chal­ci­de et sal­tu Ther­mo­py­la­rum oc­cu­pa­to de pos­ses­sio­ne im­pe­rii vos dei­ce­re est co­na­tus. [8] Cum Per­seo so­cii vestri op­pug­na­ti, aut in­ter­fec­ti re­gu­li prin­ci­pes­que gen­tium aut po­pu­lo­rum cau­sa bel­li vo­bis fue­re. [9] Quem tan­dem ti­tu­lum nostra ca­la­mi­tas ha­bi­tu­ra est, si pe­ri­tu­ri su­mus? non­dum seg­re­go ci­vi­ta­tis cau­sam a Po­lya­ra­to et Di­no­ne, ci­vi­bus nostris, et iis, quos ut tra­de­re­mus vo­bis, ad­du­xi­mus. Si om­nes Rho­dii aeque no­xii es­se­mus, quod nostrum in hoc bel­lo cri­men es­set? [10] Per­sei par­ti­bus fa­vi­mus et, que­mad­mo­dum An­tio­chi Phi­lip­pi­que bel­lo pro vo­bis ad­ver­sus re­ges, sic nunc pro re­ge ad­ver­sus vos ste­ti­mus. [11] Que­mad­mo­dum so­lea­mus so­cios iuva­re et quam im­pig­re ca­pes­se­re bel­la, C. Li­vium, L. Aemi­lium Re­gil­lum in­ter­ro­ga­te, qui clas­si­bus vestris in Asia prae­fue­runt. Num­quam vestrae na­ves pug­na­ve­re si­ne no­bis. [12] Nos nostra clas­se pug­na­vi­mus se­mel ad Sa­mum, ite­rum in Pam­phy­lia ad­ver­sus Han­ni­ba­lem im­pe­ra­to­rem; [13] quae vic­to­ria no­bis eo glo­rio­sior est, quod, cum ad Sa­mum mag­nam par­tem na­vium ad­ver­sa pug­na et eg­re­giam iuven­tu­tem ami­sis­se­mus, ne tan­ta qui­dem cla­de ter­ri­ti ite­rum ausi su­mus re­giae clas­si ex Sy­ria ve­nien­ti ob­viam ire. [14] Haec non glo­rian­di cau­sa ret­tu­li — ne­que enim ea nunc nostra est for­tu­na — sed ut ad­mo­ne­rem, que­mad­mo­dum adiu­va­re so­cios so­le­rent Rho­dii.